Ν όμος του κράτους είναι από το απόγευμα της Τετάρτης το νομοσχέδιο το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειαρχών Αρχών».
Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε μόνο από τους κυβερνητικούς βουλευτές, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα ψήφισαν ΟΧΙ επί της αρχής και κατά περίπτωση για τα άρθρα και τις πέντε τροπολογίες.
Οι βασικές αλλαγές που προωθούνται σε σύγκριση με το προηγούμενο σχετικό νομικό καθεστώς συνοψίζονται στα εξής:
- Επαναφορά της 5ετούς θητείας. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, θα έχουν πλήρη πενταετή θητεία, η οποία θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου
- Το όριο εκλογής από τον πρώτο γύρο τίθεται σε ποσοστό 43% συν μία ψήφο.
- Τίθεται όριο 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, το οποίο είναι ανεξάρτητο από τον αριθμό των μελών του οικείου συμβουλίου και ευθυγραμμισμένο με το ισχύον όριο στις εθνικές εκλογές.
- Εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στον νικητή των εκλογών.
- Προβλέπεται η εκλογή συμβουλίων ή προέδρων δημοτικών κοινοτήτων σε όλη την επικράτεια, χωρίς εξαίρεση, μία ρύθμιση που ανταποκρίνεται σε σχετικά αιτήματα των τοπικών κοινωνιών. Ειδικότερα για τις κοινότητες με πληθυσμό μέχρι και 300 κατοίκους, κάθε συνδυασμός μπορεί να έχει πάνω από έναν (1) υποψήφιο πρόεδρο. Πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς, ανεξαρτήτως συνδυασμού, από τον πρώτο γύρο.
- Η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ’ επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του.
- Τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.
- Ο αριθμός των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες. Προβλέπεται λελογισμένη μείωση του αριθμού των μελών τους. Σημειώνεται, δε, ότι μετά τη δημόσια διαβούλευση, επήλθαν στοχευμένες παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, δήμος που αποτελείται από περισσότερες από έξι (6) δημοτικές ενότητες και έχει πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, δικαιούται αυξημένου αριθμού μελών δημοτικού συμβουλίου.
- Εξορθολογίζεται και συστηματικοποιείται το πλαίσιο κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, λαμβανομένων υπόψιν και παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
- Επαναδιατυπώνονται με σαφήνεια και πληρότητα δικονομικές διατάξεις που αφορούν στην εκδίκαση διαφορών που σχετίζονται με τις εκλογές ΟΤΑ.
- Για τη διεξαγωγή των εκλογών δημοτικών και περιφερειακών αρχών λαμβάνεται υπόψιν ο μόνιμος πληθυσμός, όπως αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής.
- Τέλος και σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
Λιγότεροι οι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι
Όπως σημειώνουμε και στον τίτλο, με την καινούργια νομοθεσία επέρχεται μείωση των μελών των δημοτικών και των περιφερειακών συμβουλίων. Πιο συγκεκριμένα, η νέα σύνθεση των δημοτικών συμβουλίων που θα προκύψουν από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2023, και τα οποία θα έχουν ξανά πενταετή θητεία, διαμορφώνεται ανά πληθυσμιακή περίπτωση ως εξής:
13 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό έως 2.000 κατοίκους,
– 15 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό από 2.001 έως 5.000 κατοίκους,
– 19 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό από 5.001 έως 10.000 κατοίκους,
– 25 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό από 10.001 έως 30.000 κατοίκους,
– 29 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό από 30.001 έως 50.000 κατοίκους,
– 35 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό από 50.001 έως 100.000 κατοίκους,
– 39 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό από 100.001 – 200.000 κατοίκους και
– 43 μέλη, σε Δήμους με πληθυσμό από 200.001 και άνω κατοίκους.
Κρίσιμη, ωστόσο, είναι η εξής πρόνοια, που βρίσκει εφαρμογή στο Δήμο Δελφών: Εάν οι Δημοτικές Ενότητες Δήμων με πληθυσμό από 10.001 έως 30.000 κατοίκους και από 30.001 έως 50.000 κατοίκους, που έχουν συσταθεί με το αρ.2 του ν.3852/2010, υπερβαίνουν τις 6, ο αριθμός των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου τους είναι εκείνος που αντιστοιχεί στην επόμενη πληθυσμιακή κλίμακα.
Ενδεικτικά, και σύμφωνα με το νέο νόμο, τα δημοτικά συμβούλια στην παραπαρνάσσια και τη γύρω της περιοχή διαμορφώνονται ως προς τον αριθμό των μελών τους και σε σύγκριση με το τι συμβαίνει τώρα ως εξής:
Βοιωτία
Δήμος Λεβαδέων: 29 αντί 33
Δήμος Διστόμου: 19 αντί 21
Δήμος Ορχομενού: 25 αντί 27
Φθιώτιδα
Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας: 25 αντί 27
Δήμος Λοκρών: 25 αντί 27
Δήμος Λαμιέων: 35 αντί 41
Δήμος Καμένων Βούρλων: 25 αντί 27
Φωκίδα
Δήμος Δελφών*: 29 αντί 33
Δήμος Δωρίδος: 25 αντί 27
*Ο Δήμος Δελφών θα έχει 29 συμβούλους και όχι 25 γιατί έχει 8 δημοτικές ενότητες, σύμφωνα με τη νομοθετική πρόνοια που αναφέραμε πιο πάνω.
Σημείωση: Οι υπολογισμοί αυτοί έχουν γίνει με βάση την ισχύουσα απογραφή του 2011. Εφόσον ωστόσο οι δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2023 πραγματοποιηθούν με βάση την υπογραφή του 2021 που προγραμματίζεται για το αμέσως προσεχές διάστημα, είναι ευνόητο ότι μπορεί ένας δήμος να αλλάξει πληθυσμιακή κλίμακα και κατ επέκταση να διαμορφωθεί νέα πραγματικότητα για την αριθμητική σύνθεση του δημοτικού του συμβουλίου που θα προκύψει από τις εκλογές αυτές του 2023.
Παράλληλα, μείωση συμβούλων θα ισχύσει και για τις περιφέρειες της χώρας. Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας το περιφερειακό συμβούλιο που θα προκύψει από τις εκλογές του Φθινοπώρου του 2023 και θα αναλάβει καθήκοντα από την 1η Ιανουαρίου του 2024 μειώνεται από 51 έδρες στις 45.