Πανάκριβη η μονάδα εναπόθεσης αποβλήτων και του Δ. Αμφίκλειας-Ελάτειας;

Του Στέφανου Σταμέλλου

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης,  εισηγήθηκε χθες στο Υπουργικό Συμβούλιο την έγκριση, μεταξύ των άλλων, της εφαρμογής της διαδικασίας αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του άρθρου 7 του Ν. 2881 για τη Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) και Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) στη θέση «Νευρόπολη» του Δήμου Λαμιέων και τη Μονάδα Επεξεργασίας Προδιαλεγμένων Οργανικών (ΜΕΠΟ) στη Λιβαδειά.

Η Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) του Δήμου Λαμιέων προβλέπεται να γίνει στη θέση Νευρόπολη, δίπλα στον υπάρχοντα ΧΥΤΑ. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, θα είναι η μεγαλύτερη ΜΕΑ στην Κεντρική Ελλάδα. Πρόκειται να έχει 25ετή διάρκεια λειτουργίας και δυναμικότητα 76.750 tn/έτος σύμμεικτων Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ), 10.250 n/έτος Προδιαλεγμένων Οργανικών και 7.000tn/έτος ιλύος. Θα εξυπηρετεί δε τους έξι από τους επτά Δήμους της Π.Ε. Φθιώτιδας (όλους εκτός από τον Δήμο Λοκρών, που θα τα πηγαίνει στη ΜΕΑ Θήβας), τους δύο Δήμους της Π.Ε. Ευρυτανίας και τους δύο βόρειους Δήμους της Π.Ε. Ευβοίας (Ιστιαίας-Αιδηψού και Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας). Ο ΧΥΤΥ προβλέπεται επίσης να έχει διάρκεια ζωής 17, 5 έτη. Φαίνεται ξεκάθαρα η υπερδιαστασιολόγηση της Μονάδας, τη στιγμή που η δυναμικότητά της υπερβαίνει κατά πολύ και το σύνολο των παραγόμενων ΑΣΑ στους δέκα Δήμους!!

Διαβάστε σχετικά: Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις για την κατασκευή μονάδων αποβλήτων στην Κεντρική Ελλάδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία παραγωγής αποβλήτων για το 9μηνο του 2020, που έδωσε ο ΦΟΔΣΑ Στερεάς οι δέκα δήμοι, που αντιστοιχούν στη ΜΕΑ Λαμίας, παρήγαγαν/εναπόθεσαν 50.400 tn απορριμμάτων ΑΣΑ. Κάνοντας την αναγωγή στο 12μηνο και προσθέτοντας και περίπου 3.000 tn την ανακύκλωση του μπλε κάδου, υπολογίζουμε ότι το 2020 στους δέκα δήμους αντιστοιχούν 70.200 tn συνολικά παραγόμενα ΑΣΑ, από τα οποία το 40% περίπου είναι τα Οργανικά Βιοαπόβλητα.

Με βάση τους στόχους της ΕΕ και του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) (στόχος του νέου ΕΣΔΑ είναι η αύξηση της ανακύκλωσης στο 55% το 2025 και στο 60% το 2030 συμπεριλαμβανομένων και των βιοαποβλήτων) μέχρι το 2025, που υπολογίζουμε να είναι σε πλήρη λειτουργία η Μονάδα, πρέπει να ανακυκλώνεται/αξιοποιείται από το 40% των Οργανικών, το 55%. Άρα στη ΜΕΑ θα πηγαίνουν (70.200Χ40%)Χ55%= 15.444 tn/έτος Προδιαλεγμένα Οργανικά. Το 55% του υπολοίπου 60% των ΑΣΑ πρέπει να ανακυκλώνεται με βάση τα τέσσερα διακριτά ρεύματα χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικό, γυαλί. Άρα θα πρέπει να ανακυκλώνονται (70.200Χ60%)Χ55%=23.166 tn/έτος. Άρα στη ΜΕΑ, με βάση τους στόχους της ΕΕ και του Εθνικού Σχεδιασμού, δεν μπορεί να πηγαίνουν περισσότερα από 31.590 tn/έτος ΑΣΑ και όχι λιγότερα από 15.444 tn/έτος Προδιαλεγμένα Οργανικά Βιοαπόβλητα. Εννοείται ότι αυτή πρέπει να είναι και η μέγιστη δυναμικότητα της ΜΕΑ ως προς σύμμεικτα και η ελάχιστη ως προς τα Οργανικά∙ και μάλιστα πρέπει να προβλέπεται η περαιτέρω συρρίκνωση των ποσοτήτων στα πλαίσια του 60% στόχου για το 2030 και της επιπλέον επίτευξης των στόχων της διαχείρισης των αποβλήτων στα πλαίσια της Κυκλικής Οικονομίας.

Έχοντας υπόψη τις παρατηρήσεις της ΕΕ στη ΣΔΙΤ Πελοποννήσου και τις οδηγίες 850/2018 και 851/2018, η υπερδιαστασιολόγηση και η μη τήρηση των αιρεσιμοτήτων, θα συναντήσει την αντίδραση των οργάνων της ΕΕ και υπάρχει ο φόβος να μην επιτραπεί η όποια χρηματοδότηση, ακόμα και αν πρόκειται για εθνικούς πόρους.

Μερικές παρατηρήσεις/συμπεράσματα για το πώς διαμορφώνεται το όλο θέμα: Προχωρούν σε μια στοχευμένη χρηματοδότηση για την κατασκευή μιας πανάκριβης – 28 εκατομμυρίων – υπερδιαστασιολογημένης ΜΕΑ, με τη σφραγίδα και την ευλογία των εταιρειών, που καραδοκούν να πάρουν το σύνολο της πίτας στη νέα «αγορά των σκουπιδιών». Μια ΜΕΑ ανταγωνιστική της ανακύκλωσης και της Διαλογής στην Πηγή, η οποία, για να είναι βιώσιμη, θα χρειάζεται συγκεκριμένη εγγυημένη ποσότητα ΑΣΑ. Άρα διαμορφώνεται ένα σύστημα, που προμηνύει τη συνεχή αύξηση των δημοτικών τελών για να καλύπτει τις ανάγκες λειτουργίας της δαπανηρής ΜΕΑ, χωρίς καμιά πρόβλεψη εσόδων. Είναι σε γνώση τους ότι αναφέρονται σε μια αναποτελεσματική ΜΕΑ, η οποία θα οδηγεί το μεγαλύτερο ποσοστό των σύμμεικτων ξανά στο ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ με την μόνιμη απειλή του κορεσμού, μεθοδεύοντας έτσι τα πράγματα ώστε να οδηγηθούμε στην καύση, ως απαραίτητη στο τέλος λύση. Ακυρώνουν στην πράξη κάθε έννοια βιώσιμης αποκεντρωμένης εναλλακτικής διαχείρισης και αξιοποίησης των στερεών αποβλήτων, ως προϊόντα χρήσιμα στην παραγωγική διαδικασία. Καθυστερούν συστηματικά και αποφεύγουν να αναφέρουν πού θα βρεθούν τα χρήματα για την ανάπτυξη του συστήματος της Διαλογής στην Πηγή, με αποτέλεσμα, όσα αναφέρονται σ’ αυτή στον ΕΣΔΑ, να φαντάζουν ευχολόγια και άπιαστοι στόχοι.

Όλα προσχηματικά λοιπόν. Να τελειώνουν γρήγορα με τη χαρτούρα, χωρίς να κάνουν επικαιροποίηση των στοιχείων, χωρίς να παίρνουν υπόψη τις Κοινοτικές Οδηγίες του 2018 και τις απαιτήσεις της Κυκλικής Οικονομίας, για να μπουν το συντομότερο δυνατόν στα έργα, τον από μηχανής θεό των σκουπιδιών. Παραβλέπουν το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν δέχεται την υπερδιαστασιολόγηση των σύμμεικτων με ταυτόχρονη μάλιστα υποδιαστασιολόγηση των οργανικών. Τέλος βάζουν τον πολίτη στη γωνία, ξεχνώντας όμως ότι μόνον αυτός, με τη διαλογή στην Πηγή ως προτεραιότητα, μπορεί να αποτελέσει τη βιώσιμη λύση, γιατί μόνο ο πολίτης κάνει ανακύκλωση και όχι οι ΜΕΑ και τα μηχανήματα.

Η Μονάδα Επεξεργασίας Προδιαλεγμένων Οργανικών Αποβλήτων (ΜΕΠΟ), που πρόκειται να εξυπηρετήσει τους Δήμους Λεβαδέων, Διστόμου-Αράχοβας-Αντίκυρας και Ορχομενού, πρόκειται να κατασκευαστεί στη Δ.Ε. Διστόμου και σε έκταση 26.257 τ.μ., είναι δε έργο – υποδιαστασιολογημένο – δυναμικότητας 3.100 tn/έτος. Σύμφωνα δε με τους στόχους του ΕΣΔΑ, έπρεπε να είναι δυναμικότητας τουλάχιστον 4.300 tn/έτος. Κρατάμε όμως αυτό που αναφέρεται στη μελέτη «με τη δυνατότητα επέκτασης του, αν αυτό κριθεί αναγκαίο».