Ο συγγραφέας και εμπνευστής της μοναδικής σύγχρονης τραγωδίας με επίκεντρο την Μήδεια ,με διθυραμβικές κριτικέςακόμη και απο τον Γεωργουσόπουλο, μίλησε στην Εν Δελφοίς και την Χρύσα Τσεπραηλίδου για το τι σημαίνει για αυτόν ποίηση, τις διακρίσεις του και τα παράπονά του όσον αφορά το θεατρικό του έργο , την πρώτη σύγχρονη τραγωδία την “Μήδεια εν Ηλυσίοις”.
Έχοντας στην “φαρέτρα”του την γνώση αλλά και το ταλέντο της ποίησης ο Γίαννης Παπθεοδώρου τολμά να αγγίξει το καίριο ζήτημα της Μήδειας και να συγγράψει μια σύγχρονη τραγωδία, με όρους αρχαίας αλλά στην δημοτική γλώσσα, με σκοπό να γνωρίσουμε καλύτερα την αγωνίστρια Μηδεια, στην αγάπη, στην ύπαρξη της στην κοινωνία. Την μεταφέρει λοιπόν στο χώρο των Ηρώων που μετά τον θάνατο τους μεταφέρονται στα Ηλύσια Πεδία.
Γνωρίσαμε τον κ.Παπαθεοδώρου σε επίσκεψη του στην Λιβαδειά, την γενέτειρα του, όπου παρουσίασε το βιβλίο αυτό που αποτελεί ένα διαφορετικό θεατρικό έργο, μια σύγχρονη τραγωδία.
Ο κ.Παπαθεοδώρου μας δίνει την ευκαιρία να αντιληφθούμε την ψυχολογία της Μήδειας ίσως της πρώτης γυναίκας που δεν έσκυψε το κεφάλι σε όσα την πλήγωναν. Αλλά ας γνωρίσουμε τον ίδιον καλύτερα μέσα από την συνέντευξη που μας παραχώρησε με αφορμή το έργο του.
Δ.-Η καταγωγή σας είναι από το χωριό Ρωμαίικο ,δίπλα από την Λιβαδειά, εκεί μένετε όταν έρχεστε
Π.-Βεβαίως γιατί εκεί είναι το πατρικό μου.
Χ.-Πόσο συχνά μπορείτε να επιστρέφετε στην γη που σας μεγάλωσε;
Π.-Ερχόμαστε συχνά, είναι το πατρικό μας σπίτι, άλλωστε η απόσταση δεν είναι πολύ μεγάλη από την Αθήνα. Όσο ζούσε η μητέρα μου ερχόμασταν πάρα πολύ συχνά, δεν εγκαταλείπουμε το σπίτι, το διατηρούμε, ερχόμαστε ξεκουραζόμαστε και βέβαια ονειρευόμαστε.
Δ.-Τι σας τράβηξε και θέλατε να εκφραστείτε μέσω της ποίησης ;
Π.-Καταρχήν εγώ έγραφα από φοιτητής. Εγώ σπούδασα στην Θεσσαλονίκη Φιλοσοφική και ,αργότερα έκανα και διδακτορική διατριβή στον Καβάφη. Είχα την τάση να γράφω, όπως σχεδόν όλοι μας, πίστευα ότι αυτά αφορούν εμένα ,προσωπικές μου στιγμές, καταλαβαίνεται. Σιγά σιγά μάζευα πάρα πολλά ποιήματα αλλά λόγω δουλειάς δεν ασχολήθηκα και πίστευα ότι δεν έχω να προσφέρω κάτι, άκουγα ότι πολλοί γράφουν και έλεγα μέσα μου, τι θα προσθέσω εγώ;
Τελικά οι άλλοι ανακάλυψαν ότι κάτι αξίζουν τα ποιήματα μου και με την παρότρυνση τους έτσι ξεκίνησα ,κάπως αργά ,αλλά έκανα 7 και 8 εκδόσεις ποιημάτων.
Δ.Όταν λέτε αργά, βλέπουμε την πρώτη σας έκδοση το 2016;
Π.-Γράφω συνέχεια από τα φοιτητικά μου χρόνια μέχρι σήμερα ,μόνο που δεν τα είχα εκδώσει, αυτό ίσως φανεί και λίγο παράξενο, ότι δηλαδή το ότι κάθε χρόνο έκανα και μία έκδοση. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι επιλέγω, από παλαιότερα και έτσι δημιουργώ τις συλλογές μου.
Δ.-Οι “καθετές διαδρομές” που αναφέρετε ήταν μοχλός πίεσης ή απελευθέρωσης για εσάς;
Π.-Νομίζω απελευθέρωσης, ναι. Ωριμάζοντας ήθελα να εκφράσω ,κυρίως αυτό που βλέπω δίπλα μου, και φυσικά τον εαυτό μου, γιατί ο ποιητής είναι και ο εαυτός του, δεν είναι μόνο τα γεγονότα που βλέπει και τον αγγίζουν.
Δ.-Η ίδια μας η ζωή περιέχει ποίηση; Και αν ναι που “βρίσκεται” για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε όλοι, αυτό το δύσκολο κατ’ εμέ, τρόπο έκφρασης;
Π.-Η ζωή μας μας δίνει πολλά ερεθίσματα ,αρκεί να έχουμε εμείς τις κεραίες να τα πιάσουμε αυτά και να τα κάνουμε ποίηση. Μπορώ να πω, ότι έχω διαβάσει πάρα πολύ ποίηση και πεζογραφία ,λόγω του επαγγέλματος που έκανα, αλλά παίρνω πάρα πολλά πράγματα από τον κόσμο έξω. Όταν ακούω κάτι μέσα σε ένα ταξί, ή, σε ένα λεωφορείο. Κυρίως παρακολουθώ τα προβλήματα του κόσμου γιατί ποίηση δεν είναι μόνο να εκφράζω μόνο εγώ τα προσωπικά μου αισθήματα και τις αγωνίες μου για εμένα, αλλά και τις αγωνίες όλου του κόσμου.
Δ.-Η ποίηση είναι και πολιτική εκτός από συναισθηματική;
Π.-Όπως και ο έρωτας θα έλεγα βεβαίως είναι και πολιτική ,κομματική δεν θα την έλεγα και δεν πρέπει να είναι άλλα πολιτική βεβαίως και είναι.
Δ.-Βραβευτήκατε το 2022 με το πρώτο βραβείο στην Διεθνή Πολιτιστική Ολυμπιάδα με το ποίημα σας “Καλλιστέφανη Ειρήνη”, τι σήμαινε αυτό για εσάς
Π.-Είναι μια αναγνώριση. Κοιτάξτε εγώ αποφεύγω να συμμετέχω σε διαγωνισμούς χωρίς να θέλω αν μειώσω το θεσμό, αλλά ξέρετε ε η μία συνοικία βραβεύει έναν ποιητή, ένας δήμος βραβεύει επίσης, αλλά έχουν δοθεί πάρα πολλά βραβεία που πλέον για μένα δεν έχουν κάποια σημασία. Απευθύνομαι λοιπόν σε τομείς που βραβεύουν που υποτίθεται είναι καταξιωμένοι .Όπως έχω πάρει και ένα βραβείο Καζαντζάκη, τα άλλα δεν με ενδιαφέρουν. Αυτό που με ενδιαφέρει περισσότερο είναι το να κυκλοφορήσει η ποίηση μου στους ανθρώπους.
Δ.-Και αυτό είναι ένα άλλο πεδίο της ποίησης, το πόσο εκφράζεις με αυτά που γράφεις το ευρύ κοινό;
Π.-Υπάρχουν ποιητές οι οποίοι γράφουν καταπληκτικά αλλά δεν αγγίζουν τα κοινωνικά θέματα ,δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε μεγάλους ποιητές/ιες που τα ποιήματά τους αφορούν τα δικά τους προβλήματα που δεν αφορούν όμως και έτσι δεν απευθύνονται στον άνθρωπο. Εμένα με ενδιαφέρει ο άνθρωπος ,αυτό φαίνεται στα ποιήματά μου. Δεν με ενδιαφέρει να προβάλω τον εαυτό μου, ίσως σε ελάχιστα ποιήματα να το κάνω αυτό, άλλα επί το πλείστον με ενδιαφέρει το κοινωνικό σύνολο και τα προβλήματα.
Δ.-Στην Λιβαδειά παρουσιάσατε το καινούργιο σας έργο, το Μήδεια εν Ηλυσίοις, πως αισθάνεστε για αυτό;
Π.-Ως γνώστης της αρχαίας ελληνικής ,έχω διδάξει αρκετά χρόνια-ήμουν διευθυντής στο Λύκειο Μαρασλείου, ένα κάτι ακόμη που με παρακίνησε ήταν όταν ήμουν φοιτητής στο τρίτο έτος της φιλοσοφικής στην Θεσσαλονίκη διδάχτηκα την Μήδεια του Ευριπίδη .Με συγκίνησε τόσο πολύ αυτή η γυναίκα που με βασάνιζε- για πολύ καιρό – θετικά. Επειδή γνωρίζω και ιστορία και μυθολογία αναρωτήθηκα: Η Μήδεια μετά την δολοφονία των παιδιών της ,αφού τα σκοτώνει, φεύγει με το άρμα του παππού της από την Κόρινθο διωγμένη ,πικραμένη,την θεωρούσαν βάρβαρη η Κορίνθιοι ποτέ δεν την αγάπησαν και ανακάλεσα στην μνήμη μου την περαιτέρω ζωή της και τότε σκέφτηκα να κάνω μία τραγωδία.
Ακολούθησα την δομή και το περιεχόμενο μιας τραγωδίας. Η τραγωδία λοιπόν αυτή ,αρχίζει από την στιγμή που φεύγει η Μήδεια από την Κόρινθο μέχρι εκεί που καταλήγει ,στην χώρα των Μακάρων ,στα Ηλύσια Πεδία, και εκεί που πάνε οι ήρωες, παρόλο που είχαν κάνει φόνους και άλλα πολλά, αλλά ήταν η τύχη των ηρώων ,έτσι ήθελε ο μύθος να τα παρουσιάσει.
Εκείνο που κάνω και έχει σχολιαστεί πάρα πολύ θετικά είναι το ότι εμπλέκω και τον Τραγικό Κύκλο με τον Επικό Κύκλο γιατί η Μήδεια στο τέλος αφού βρίσκεται στην χώρα των Μακάρων παντρεύεται τον Αχιλλέα,ο οποίος ανήκει στον Επικό Κύκλο.
Αυτός ήταν ο λόγος.Από την αγάπη μου και νομίζω ότι έχει πάρα πολύ ενδιαφέρον. Μάλιστα γίνονται προτάσεις να διδαχθεί και σε κάποιες θεατρικές σχολές Πανεπιστημίου ,αυτό θα το δούμε, είναι ακόμη στην αρχή.
Εκείνο που με πικραίνει είναι ότι πολλοί ενώ ενδιαφέρονται ζητούν από εμένα τους δωροθέτες ή τους χορηγούς για την υλοποίηση της παράστασης ,για κάτι που θα πρέπει να ενδιαφερθεί το Υπ.Πολιτισμού.Δεν βλέπω στην Ελλάδα να κινούνται αυτά τα πράγματα.
Δ.-Ο κ.Γεωργουσόπουλος σε σχολιασμό του για το έργο σας το θεώρησε εξαιρετικό, εσείς θεωρείται ότι αντικατοπτρίζει και σημεία της ελληνικής σύγχρονης κοινωνίας μας;
Π.-Εγώ δεν ξεκίνησα με τα σημερινά γεγονότα για να γράψω για μια μητέρα που σκοτώνει τα παιδιά της, βεβαίως με άγγιξαν και είναι φοβερό αυτό που συνέβη, άλλα ακολούθησα την ιστορία της πρώτης Μήδειας από το πρίσμα του ότι αυτή η γυναίκα τότε, βρέθηκε και σε ένα τέτοιο σημείο που ψυχολογικά την κατηγορούσαν ,την περιφρονούσαν και ο ίδιος ο Ευριπίδης στην ουσία δεν καταδικάζει,θέλει όχι να την απαλλάξει αλλά να την κατανοήσει -το ίδιο κάνω και εγώ.
Όταν για παράδειγμα ο Αχιλλέας την ρωτάει λέγοντας στο έργο μου, “…εγώ έχω σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους (στον τρωικό πόλεμο) αλλά τι θέλω εδώ και είμαι ;Εγώ δεν θα έπρεπε να είμαι εδώ ,θα έπρεπε να είμαι με τους κοινούς θνητούς ,αλλά συνηθίζεται να ερχόμαστε εμείς εδώ, οι σπουδαίοι και οι γενναίοι.”
“- Εσύ ,την ρωτάει, έχεις μετανιώσει για κάτι;”
(υπόψιν την παντρεύεται στο τέλος) και εκείνη απαντάει:
“Ως γυναίκα δεν μετάνιωσα – Ως μητέρα έχω μετανιώσει”.
Και νομίζω ότι και αυτός είναι και ο πυρήνας που θέλω να δείξω. Ότι μια γυναίκα μπορεί να φτάσει ,χωρίς να την δικαιολογώ, να κάνει εγκλήματα για τον έρωτα και μόνο, για την περιφρόνηση που δέχεται ,για την κακοποίηση κλπ .Γεγονότα που τα βλέπουμε και σήμερα. Αυτά ήταν τα ερεθίσματα που με παρακίνησαν περισσότερο.
Δ.-Γιατί να διαβάσουμε το βιβλίο σας Μήδεια εν Ηλυσίοις
Π.-Καταρχήν θα πω ότι είναι το μοναδικό έργο που υπάρχει στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει άλλη σύγχρονη τραγωδία, έχει γράψει ο Μποστ αλλά το έργο του είναι μία παρωδία της Μήδειας ,αυτό είναι μία παρωδία. Είναι πάρα πολύ χρήσιμο να δουν ότι από έναν Έλληνα σήμερα γράφτηκε μία τραγωδία
Δ.-Ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα ;
Π.-Επικίνδυνο θα έλεγα, όπου οι φίλοι μου και οι εκπαιδευτικοί πανεπιστημιακοί που τους έκανα συζήτηση για το δημιούργημα μου, μου είπαν: “Μην το κάνεις” ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτικοί, πιστεύοντας ότι έχοντας φτάσει σε πολύ καλό σημείο με τα έργα μου στην ποίηση και ίσως κάνω κάποια πτώση απότομη.
Εγώ πάντοτε είμαι θαρραλέος και προσπαθώ ότι θέλω, να το κάνω ,θα το κάνω και ας αποτύχει. Νομίζω δεν απέτυχε.
Η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών το έχει προτείνει και για το θέατρο της Επιδαύρου και σε χρόνο και σε ποιότητα είναι ένα έργο που θα σου δείξει πολλά περισσότερα για αυτή την γυναίκα. Θεωρώ ότι όπως στην Μινωική Εποχή αναδείχθηκε το γυναικείο κίνημα ,θεωρώ ότι είναι η πρώτη γυναίκα μεταγενέστερα η οποία προβάλλει την γυναίκα με το πώς την αντιμετωπίζουν και ΑΝΤΙΔΡΑ δεν σκύβει το κεφάλι και αυτό με συγκίνησε περισσότερο.