Γιά 75 χρόνια γιορτάζει η Λιβαδειά στις 21 Νοεμβρίου

Απο την Χρύσα Τσεπραηλίδου

Καθε χρόνο,απο το 1948 μετά και το Β.Δ. η Λιβαδειά γιορτάζει με κάθε επισημότητα την τοπική αργία. ‘Ολα είχαν ξεκίνησει στις 21 Νοεβρίου του 1856,ας μάθουμε πως περιγράφει την ιστορία η Ιωάννα Ζωγράφου.

Από την Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Λιβαδειάς αναδημοσιεύουμε το παρακάτω σχετικό άρθρο της φιλολόγου Ιωάννας Ζωγράφου με πληροφορίες από το βιβλίο του Γεωργίου Κουτσαβδή «Όμορφη που είναι η Λιβαδειά», 1965.
Περίλαμπρη ημέρα που συμπληρώνεται με την περιφορά της ιερής εικόνας και την αθρόα συμμετοχή κληρικών και λαού.
Ποια όμως είναι η ιστορία του Μητροπολιτικού Ναού και για ποιους λόγους πολιούχος είναι η ίδια η Υπεραγία Θεοτόκος;
Για να κατορθώσουμε έγκυρες απαντήσεις στα ερωτήματα θα αναγκαστούμε να ανατρέξουμε στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν.
Αμέσως μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, πόθος και αίτημα των απλών κατοίκων, αλλά και των τοπικών αρχόντων της πόλης μας ήταν η ανέγερση ενός Μητροπολιτικού Ναού ανάλογο των προσδοκιών και της πίστης των, μέχρι εκείνη τη στιγμή, υπόδουλων και καταπιεσμένων πολιτών της.

Θα χρειαστεί όμως να περάσουν είκοσι ολόκληρα χρόνια μέχρι να συσταθεί η αρμόδια επιτροπή, η οποία θα προχωρούσε στις κατάλληλες κινήσεις για την πραγματοποίηση αυτού του δύσκολου, λόγω των οικονομικών συνθηκών, αλλά φιλόδοξου εγχειρήματος.
Έτσι, φτάνοντας στο 1855 άμεση προτεραιότητα είχε η κατεδάφιση του, από τουρκοκρατίας, Tζαμιού του Σταροπάζαρου, (η οποία και πραγματοποιήθηκε με την εθελοντική εργασία των ακάματων κατοίκων), μια και στη θέση του αποφασίστηκε, καθόλου τυχαία, η ανέγερση του Ναού της σημερινής Μητροπόλεως: δίπλα από το παλιό τζαμί βρισκόταν ο μικρός Ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου, η Ελεούσα.

Αφετηρία του έργου η 21η Νοεμβρίου του 1856, ημέρα εορτασμού των Εισοδίων της Θεοτόκου που βρίσκει τους πρόθυμους Λειβαδίτες να έχουν ξεκινήσει με δικά τους έξοδα την ανέγερση του Ναού. Όμως το κόστος ήταν δυσβάστακτο και οι στόχοι δυσανάλογα υψηλοί των οικονομικών δυνατοτήτων. Και για αυτό ο Αντώνιος Γεωργαντάς, δήμαρχος Λιβαδειάς και βουλευτής και ο Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας Αμβράμιος έστειλαν στο βασιλιά Όθωνα την εξής επιστολή, με την οποία ζητούσαν την συνδρομή του.

Μεγαλειότατε, η έλλειψις κεντρικού Ναού εν τη πόλη Λεβαδείας, καθισταμένη οσημέραι επαισθητοτέρα, επέφερε τέλος την απόφασιν παρά των αρμοδίων προσώπων του ν’ αναπληρωθή δι’ οικοδομής όσον οίον τε μεγαλοπρεπούς και καταλλήλου και ήδη ήρηατο αυτή προβαίνει μ’ όλην την εντέλειαν. Επειδή δε τα μέσα όσα προς τον σκοπόν τούτον διετέθησαν επί του τόπου δεν επαρκούσιν προς τελειοποίησιν του προκειμένου Ιερού Ναού, το Δημοτικόν Συμβούλιον επεφόρτισεν ημάς όπως υποβάλωμεν εις τους πόδας του Υψηλού Υμετέρας Μεγαλειότητος θρόνου την ταπεινήν του παράκλησιν του να ευαρεστηθή η Υμ. Μεγαλειότης, ως και εις τους λοιπούς οικοδομηθέντας εις τας διαφόρους του Κράτους επαρχίας, να χορηγήση ανάλογον βοήθειαν προς αποπεράτωσην αυτού. Εκπληρούντες όθεν την ως ερρέθη εντολήν, ευελπιζόμεθα οτι η Υμετέρα Μεγαλειότης θέλει ευδοκήση να ευεργετήση και πάλιν την πόλην της Λεβαδείας. Διατελούμεν της Υμετέρας Μεγαλειότητος ταπεινότατοι και ευπειθέστατοι υπήκοοι και δούλοι.
Ο Θηβών και Λεβαδείας
Αβράμιος
Αν. Γεωργαντάς
Αθήναι τη 9 Ιανουαρίου 1856
Ο Βασιλιάς ύστερα από 16 μήνες προωθεί την αίτηση στο υπουργείο Εκκλησιαστικών, προκειμένου να αποφασισθεί η χορήγηση της αιτούμενης οικονομικής ενίσχυσης. Αν και τελικά το δάνειο εγκρίθηκε, η ανέγερση ολοκληρώθηκε περίπου το 1860, αφού το έργο ξεπέρασε τον προϋπολογισμό, διότι οι Λειβαδίτες θέλησαν να επενδύσουν το Ναό εξωτερικά με πελεκητούς λίθους και μάρμαρα και ίσως, υπήρχαν ακόμα ως το 1874 εκκρεμείς οικονομικές υποχρεώσεις.

Ο Θ.Λαζαρής και ο τρούλος  της Μητροπόλεως της Λιβαδειάς

Το 1919, αμέσως μετά την αποφοίτησή του, του ανατέθηκε η αγιογράφηση του τρούλου του ναού των Εισοδίων της Παναγίας, της Μητροπόλεως της Λιβαδειάς. Ολόκληρο το εικονογραφικό πρόγραμμα, κατά την εκκλησιαστική παράδοση, με κύριο θέμα τον Παντοκράτορα, τους αγγέλους, τους προφήτες, τους ευαγγελιστές.

(πηγή:Όλγα Μεντζαφού-Πολύζου Θεόδωρος Λαζαρής)

Τελικά ο Ναός, χώρος λατρείας και προσευχής, παραδόθηκε στους κατοίκους της πόλης μας, αντάξιος των αρχικών οραμάτων τους, και κάθε χρονιά τιμούν με περισσή κατάνυξη, ευλάβεια και μεγαλοπρέπεια το ιερό πρόσωπο της Παναγίας.Με Βασιλικό Διάταγμα στις 25/6/1948 ορίζεται και επισήμως η ημέρα αυτή ως ημέρα της Πολυούχου της πόλης της Λιβαδειας. Εκεί ταυτίζονται η Μητρόπολη με την πόλη.

Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β΄ ,έχοντας ζήσει πολλά από τα χρόνια του εδω ως Μητροπολίτης,αγαπάει αυτή την γιορτή και κάθε χρόνο επισκέπτεται την Μητρόπολη,τον περιμένουμε και φέτος.

Τι είναι τα Εισόδια της Θεοτόκου:

Τότε που η Μαρία, ταμένη από την μητέρα της, αφιερώθηκε και αφοσιώθηκε στον Θεό, ο οποίος την αντάμειψε όσο καμιά άλλη γυναίκα στον κόσμο: Έγινε μητέρα του ίδιου του Θεού.
Η πιστή μάνα, η αγκαλιά που χωράει όλο τον κόσμο.
Στις 8 Σεπτεμβρίου γιορτάζουμε τη γέννησή της Παναγίας, στις 21 Νοεμβρίου τα Εισόδια της Θεοτόκου στον ναό, στις 25 Μαρτίου είναι η γιορτή του Ευαγγελισμού, δηλαδή η χαρμόσυνη είδηση της επικείμενης γέννησης του Χριστού, και στις 15 Αυγούστου γιορτάζουμε την Κοίμηση της.

Η Παναγία γεννήθηκε από μεγάλους σε ηλικία γονείς, τον Ιωακείμ και την Άννα, οι οποίοι είχαν παρακαλέσει με πολύ πόνο τον Θεό για να τους χαρίσει ένα μωρό και εκείνοι να το αφιερώσουν στον Ναό Του.
Εισόδια της Θεοτόκου – 21 Νοεμβρίου: Τι είναι το έθιμο με τα πολυσπόρια
Και έτσι έγινε: Έπειτα από πολλή προσευχή, νηστεία, αλλά και υπό την κατακραυγή του κόσμου που παρέμενε άτεκνο, το ηλικιωμένο ζευγάρι απέκτησε ένα κορίτσι που του έφερε τρομερή ευτυχία.
Δεν ξέχασαν, όμως, το τάμα τους.
Όταν η μικρή Μαρία έγινε 3 ετών, οι γονείς της την οδήγησαν στον Ναό του Θεού και συγκεκριμένα την παρέδωσαν στον Αρχιερέα Ζαχαρία.
Αυτός την ευλόγησε και είπε «Εμεγάλυνε ο Κύριος το όνομά σου σε όλες τις γενεές. Με σένα θα ευλογηθούν τα έθνη και ο Κύριος θα λυτρώση τους υιούς του Ισραήλ».
Ο Ζαχαρίας οδήγησε τη Μαρία στο ιερό του Ναού, όπου το κορίτσι έμεινε για 12 χρόνια.
Στην εικόνα του γεγονότος αυτού βλέπουμε την Παναγία ως μικρό κορίτσι και με φωτοστέφανο, να παραδίδεται στον Ζαχαρία, ο οποίος την ακουμπά ευλαβικά και την ευλογεί.
Ευαγγέλιο, Τετάρτη 21 Νοεμβρίου 2018 – Εισόδια της Θεοτόκου
Το ίδιο ευλαβικά εικονίζονται και οι γονείς της που την παραδίδουν με προθυμία και αγάπη προς τον Θεό. Πίσω τους νεαρές γυναίκες κρατούν λαμπάδες αναμμένες και οδηγούν με τη σειρά τους την Παναγία στο ιερό.
21 Νοεμβρίου – Ποιοι γιορτάζουν σήμερα
Το έθιμο θέλει στις 21 Νοεμβρίου να γιορτάζουν σήμερα οι «παρθένες» ή ανύπαντρες Μαρίες (μαζί με όλα τα υπόλοιπα θεοτοκωνύμια), ενώ στις 15 Αυγούστου να γιορτάζουν οι παντρεμένες.
Ωστόσο, λίγες είναι οι ανύπαντρες εορτάζουσες στις 21 Νοεμβρίου που όταν παντρεύονται τηρούν το έθιμο και αλλάζουν την ημερομηνία της γιορτής τους.

Επίσης στην πόλη της Λιβαδειάς γιορτάζουν και οι όσοι έχοντες το όνομα Παναγιώτης, και έχουν βαπτιστεί εδώ.Στην υπόλοιπη Ελλάδα γιορτάζουν τον Δεκαπενταύγουστο.

Το εορταστικό πρόγραμμα του 2023