Το αίτημα της κοινωνίας για εισροή πόρων ως ανταποδοτική διαδικασία δραστηριοτήτων τρίτων, κυβερνητικών επιλογών, ΔΕΚΟ ή ιδιωτικών εταιρειών, που επιφέρουν επιπτώσεις κυρίως, αλλά όχι μόνο, περιβαλλοντικές, είναι αίτημα δικαιοσύνης.
Πρέπει δε να αντανακλά την ιστορική και τεχνοκρατική αποτίμηση περιβαλλοντικού κόστους στη κοινωνία, την σπανιότητα πόρων που ήδη χρησιμοποιούνται και φυσικά στερούνται επόμενες γενιές και το εφικτό των μέτρων και πολιτικών που προτείνονται, ως ανταποδοτική διαδικασία, έτσι ώστε να μην παγιδεύονται αιτήματα για χρόνια ή για καθαρά προεκλογικούς σκοπούς της στιγμής.
Στη Φωκίδα, αν και έχουμε πολλές φορές θέσει το θέμα στο δημόσιο διάλογο, το θέμα αυτό – των ανταποδοτικών, από ποιους και πως – δεν αποτελεί πεδίο συζήτησης στο Περιφερειακό και Δημοτικά Συμβούλια ή στον προεκλογικό αγώνα των εθνικών εκλογών.
Τα ανταποδοτικά, μετρημένα, κοστολογημένα σε νομική βάση διεκδίκησης, σε σαφείς προτάσεις συνεργιών, είναι καθαρά πολιτικό αίτημα και διαδικασία. Προοδευτικό πολιτικό αίτημα γιατί ενισχύει αναδιανομή υπέρ της Αυτοδιοίκησης και της τοπικής ανάπτυξης.
ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ.
Εως στιγμής όσες φορές η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ κατέθεσε τροπολογία για την αύξηση του ποσοστού – από μισθώματα μεταλλείων – που το κράτος δίνει στην Αυτοδιοίκηση από 20% σήμερα, νομοθέτηση του 2012, σε 40% έπεσε στο κενό, απορρίφθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ.
Γιατί η κυβέρνηση της ΝΔ στερεί μια τόσο δίκαιή πρόταση υπέρ της Αυτοδιοίκησης σε περιοχές που υπάρχουν μεταλλεία; Οι ίδιες οι Εταιρείες δεν επιβαρύνονται καθώς δεν επιβαρύνονται μεγέθη ανταγωνιστικότητάς τους, ο κύκλος απόδοσης, είναι οι εταιρείες πληρώνουν για μισθώματα μεταλλευτικών περιοχών στο κράτος, το κράτος τώρα αποδίδει αναλογικά το 20% αυτών στους Δήμους.
Γιατί η άρνηση της πολιτικής ηγεσίας του Υπ. Περιβάλλοντος να περάσουμε από το 20% στο 40% υπέρ των Δήμων; Η αιτιολογία μπορεί να είναι και να σταθεί, ότι το Υπουργείο «χρειάζεται» τους πόρους αυτούς; και γιατί θα πρέπει οι Δήμοι που δέχονται ιστορικά περιβαλλοντική επιβάρυνση ή και καταστροφή πρέπει να «συμβάλλουν» στα έξοδα λειτουργίας ενός Υπουργείου το οποίο σαφώς έχει πηγές πόρων από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους;
Μήπως τελικά η είναι άποψη, η πολιτική θέση της ΝΔ, ότι δεν χρειάζονται αυτές οι διαφανείς διαδικασίες ανταπόδοσης στις κοινωνίες, καθώς αυτά όλα, παροχές ή μη μπορεί να ορίζονται σε συνεννοήσεις τρίτων.
Και τελικά ποια είναι η άποψη ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ και των Δήμων της περιοχής επ αυτού του αιτήματος, να πάμε από το 20% στο 40% «ανταποδοτικών» από τα μισθώματα μεταλλείας;
Πότε θα συζητήσουμε για το μέλλον των ορυκτών πόρων – πόροι μη ανανεώσιμοι – και τη σχέση τους με την περιοχή και την αναπτυξιακή διαδικασία στο αύριο αλλά και στις γενιές που έρχονται, θέμα και τεχνικό και εξόχως πολιτικό. Σαφής η θέση για συνεχή και αδιαπραγμάτευτη τήρηση μέτρων υγιεινής και ασφάλειας, προστασίας των εργαζομένων.
ΕΥΔΑΠ.
Στο έργο του Παραλίμνιου, όπως ανακοινώθηκε, δεν υπάρχει κάποιο σαφές δεδομένο πρωτόκολλο που να θέτει υποχρεώσεις ΕΥΔΑΠ έναντι του κόστους λειτουργίας και συντήρησης του έργου. Μέγα λάθος.
Η Δωρίδα μιλά χρόνια για διεκδίκηση ανταποδοτικών από ΕΥΔΑΠ, έκανε δε παράσταση σε Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν έχουμε εικόνα των επόμενων βημάτων που δρομολογούνται, μόνο το ερώτημα, αν και εφόσον υπάρχει κοστολογημένη μελέτη κόστους επιπτώσεων από την κατασκευή του Ταμιευτήρα, τότε γιατί ο Δήμος δεν προχωρά σε νομική διεκδίκηση, πρώτα Εθνικά Δικαστήρια και μετά στο Ευρωπαϊκό.
Για δε το έργο της άρδευσης του Ελαιώνα – ακόμη – δεν έχει λήξει το σημείο της 2ης υδροδότησης στο δίκτυο – κανάλι της ΕΥΔΑΠ και ακόμη δεν έχει λήξει το ζήτημα της τιμής διάθεσης αδιύλιστού ύδατος για τις ανάγκες άρδευσης. Αντίθετα με κ. Σπίρτζη Υπουργό Υποδομών και κ. Μπακογιάννη Περιφερειάρχη το ανάλογο θέμα λύθηκε για Κωπαΐδα…
Ανταποδοτικά, στο σήμερα, από την ΕΥΔΑΠ προς την περιοχή θα ήταν κοινό έργο ΕΥΔΑΠ και Αυτοδιοίκησης για παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας. Το κανάλι, σημεία του φράγματος, ο Ταμιευτήρας δυνητικά σημεία παραγωγής ενέργειας. Καμιά συζήτηση επ αυτών. Ούτε καν η εθιμοτυπική επίσκεψή στην ΕΥΔΑΠ από την πολιτική ηγεσία της περιοχής για τα ζητήματα αυτά.
Ανταποδοτικό έργο της ΕΥΔΑΠ, στα πλαίσια της κοινωνικής της ευθύνης, θα μπορούσε να είναι η χρηματοδότηση για ανάδειξη σε νεώτερο μνημείο του βυθισμένου Καλλίου, με διαμόρφωση χώρου εκδηλώσεων και η χρηματοδότηση για την αρχαιολογική έρευνα και αποκατάσταση στον αρχαιολογικό χώρο του Καλλίου και Μαλανδρίνου. Ή το Μουσείο Νερού στην περιοχή. Ή η αντίστοιχη έκθεση για την κατασκευή του Ταμιευτήρα Μόρνου, ως αυτή που έγινε για Μαραθώνα.
Ανταποδοτικό έργο της ΕΥΔΑΠ, στα πλαίσια της κοινωνικής της ευθύνης για τη Φωκίδα θα μπορούσε να είναι ολιστικές μελέτες προς τους Δήμους για τους υδατικούς πόρους της περιοχής.
ΜΕΓΑΛΑ ΑΙΟΛΙΚΑ, ΜΕΓΑΛΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΑ.
Να ξεκινήσουμε από οριζόντιο πολιτικό θέμα. Πλέον το 3% της απόδοσης από ΑΠΕ, ειδικά δε από μεγάλα αιολικά, μεγάλα φωτοβολταικά ή μεγάλες εταιρείες ενέργειας προς την Αυτοδιοίκηση, είναι πλέον αστείο.
Το ποσοστό απόδοσης όλων αυτών προς την αυτοδιοίκηση οφείλει να είναι πολλαπλάσιο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν έμμεσες και άμεσες ενισχύσεις των εταιρειών αυτών από δημόσιους πόρους, το ποσοστό τους στην αγορά ενέργειας, το δανεισμό τους από ειδικά ταμεία κλπ.
Σαφώς χρειάζεται νέα νομοθετική διαδικασία και τα κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ πρέπει να λάβουν θέση επ αυτού. Όπως νομοθετική διαδικασία πρέπει να έρθει στη νέα Βουλή για να προβλεφθεί το ελάχιστο της συμμετοχής της Αυτοδιοίκησης στα μεγάλα projects ΑΠΕ.
Ανταποδοτικά για Φωκίδα και Στερεά, έχοντας κατά νου ότι πλέον η Στερεά είναι η «μπαταρία» της χώρας, είναι ότι δημόσια κτίρια, νοσοκομεία, σχολεία , δεν θα έπρεπε να πληρώσουν ευρώ για ηλεκτρικό.
Ανταποδοτικά για Φωκίδα και Στερεά θα ήταν οι συνέργειες εταιρειών παραγωγής ενέργειας με την Αυτοδιοίκηση για έργα ΑΠΕ που θα εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των ΟΤΑ, ΔΕΥΑ και ΤΟΕΒ.
Επίλογος
Για όλα τα παραπάνω δεν είδαμε από την κυβέρνηση και τα Στελέχη της ΝΔ θετικές πρωτοβουλίες υπέρ των Κοινωνιών και της Αυτοδιοίκησης. Αντίθετα άρνηση, καθυστερήσεις, προβλήματα στις ενεργειακές κοινότητες, μη διαπραγμάτευση με τα καρτέλ ενέργειας, καθολική απουσία διαλόγου με την ΕΥΔΑΠ.
Στην προεκλογική περίοδο τώρα και σε αυτήν που θα ακολουθήσει για τις Αυτοδιοίκητές εκλογές, κόμματα και συνδυασμοί οφείλουν να τοποθετηθούν για το τι δικαιούται μια περιοχή, Φωκίδα για εμάς εδώ, πως προκύπτουν τα πολιτικά και θεσμικά ερωτήματα για τον καθένα και ποια η προγραμματική του δέσμευση.
Θυμίζω, για την ιστορία, πως μέσω της μεγαλύτερης κρίσης της χώρας το 2010-2011, καταφέραμε για πρώτη φορά στα χρονικά και πήραν οι τοπικές κοινωνίες ανταποδοτικά από την μεταλλεία.
Τα ανταποδοτικά προς τις τοπικές κοινωνίες δεν είναι προεκλογική καραμέλα, το να θέτουμε κάτι στο πλαίσιο του ονείρου.
Τα ανταποδοτικά είναι βαθιά πολιτική διαδικασία, πρέπει να έχουν διαφάνεια διαδικασιών και όχι «κατόπιν ενεργειών μέτρα», να εμπεριέχουν πολιτική άποψη, από ποιόν για ποιόν και γιατί και να έχουν ισχυρή νομική και τεχνοκρατική βάση.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση τα τελευταία τέσσερα χρόνια, απέτυχε, δεν ασχολήθηκε καν. Προηγουμένως ο ΣΥΡΙΖΑ, έλυσε το θέμα της Κωπαΐδας, σημαντικό μεν, αλλά όχι οριζόντια διαδικασία για όλες τις περιοχές με ανάλογα χαρακτηριστικά, όπως Ελαιώνας Άμφισσας.