Γιατί να γίνω εθελοντής πυροσβέστης ;

Ο θεσμός του ΕΘΕΛΟΝΤΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗ“….. ενσαρκώνει τις αξίες της αυταπάρνησης και του αλτρουισμού.”

Της Χρύσας Τσεπραηλίδου

Πολύς λόγος γίνεται με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τις έντονες ξηρασίες καθώς και τις έντονες βροχοπτώσεις, νέες λέξεις μπαίνουν στο λεξιλόγιο μας όπως καταιγίδα από κεραυνούς και πολλές ακόμα που συνδέονται με τις αλλαγές στην ζωή μας και στην καθημερινότητά μας. Μήπως πρέπει να αλλάξει και ο τρόπος λειτουργίας μας ως τοπικής κοινωνίας;

 Ένας θεσμός μπαίνει δυναμικά στις ανάγκες μας και αυτός είναι του εθελοντή πυροσβέστη που παρόλο που διανύουμε τον Σεπτέμβρη και η αντιπυρική περίοδος τελειώνει τον Οκτώβριο, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τις φωτιές που μας περιμένουν ή τις συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Ας προετοιμαστούμε για το επόμενο χρονικό διάστημα, ίσως και για τα επόμενα χρόνια.

Ας μάθουμε καταρχάς τι είναι ο εθελοντής πυροσβέστης.

Στο Πυροσβεστικό Σώμα, από τις αρχές της δεκαετίας 1990, καθιερώθηκε ο θεσμός του Εθελοντή Πυροσβέστη με το Νόμο 1951/1991 «Καθιέρωση του θεσμού του Εθελοντή Πυροσβέστη και άλλες διατάξεις» και το Π.Δ. 32/1992 «Κανονισμός οργάνωσης και λειτουργίας Εθελοντικών Πυροσβεστικών Σταθμών και Κλιμακίων».

     Η αποστολή του εθελοντή πυροσβέστη είναι η ασφάλεια και προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών και του Κράτους, του φυσικού περιβάλλοντος και ιδίως του δασικού πλούτου της χώρας, από τους κινδύνους των πυρκαγιών, θεομηνιών και άλλων καταστροφών. Η ανωτέρω αποστολή ασκείται στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του Πυροσβεστικού Σώματος. Το έργο του Εθελοντή Πυροσβέστη είναι τιμητικό και άμισθο.

Την ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη μπορούν να αποκτήσουν Έλληνες πολίτες, καθώς και πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα κατά την τελευταία τουλάχιστον τριετία, ηλικίας 18-55 ετών και πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις.

• Να είναι κάτοχοι τίτλου σπουδών τουλάχιστον υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

• Να διαθέτουν καλή ψυχική και σωματική υγεία

• Να μην διώκονται και να μην έχουν καταδικαστεί για τα εγκλήματα που αποτελούν κωλύματα κατάταξης για τους συμμετέχοντες σε διαγωνισμό πρόσληψης Δοκίμων Πυροσβεστών.

Οι εθελοντές πυροσβέστες διακρίνονται, ανάλογα με τα προσόντα τους, στις εξής δύο κατηγορίες προσωπικού:

α) μάχιμοι εθελοντές πυροσβέστες και

β) οδηγοί-χειριστές πυροσβεστικών οχημάτων – μηχανημάτων.

Οι εθελοντές πυροσβέστες διέπονται πλέον από το νέο Νόμο 4029/2011 «Εθελοντισμός στο Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή και στο Πυροσβεστικό Σώμα και άλλες διατάξεις » (ΦΕΚ Α΄ 245), ο οποίος εκδόθηκε στις 22-11-2011 και καταργήθηκε το προαναφερόμενο θεσμικό πλαίσιο. Ο νέος Νόμος έχει ως σκοπό να αναβαθμίσει και να προωθήσει το θεσμό του εθελοντή πυροσβέστη.

Μία σημαντική καινοτομία του νέου Νόμου είναι η αναβάθμιση της εκπαίδευσης του εθελοντή πυροσβέστη η οποία θα πραγματοποιείται σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο στις εγκαταστάσεις της τοπικής επαγγελματικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Μετά το πέρας της εκπαίδευσης, στον εθελοντή πυροσβέστη, θα χορηγείται πιστοποίηση ολοκλήρωσης αυτής με στόχο την εξοικείωσή του με το αντικείμενο του πυροσβεστικού έργου που πρόκειται να αναλάβει και παραλαμβάνει το Ειδικό Δελτίο Εθελοντή Πυροσβέστη.

Οι Εθελοντές Πυροσβέστες εντάσσονται κανονικά στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του Πυροσβεστικού Σώματος, υποχρεούνται να προσέρχονται έγκαιρα σε Επαγγελματικές και Εθελοντικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες για αντιμετώπιση συμβάντος,, να εκτελούν τουλάχιστον τρεις 8ωρες βάρδιες ανά μήνα, και μαζί με τους έμμισθους πυροσβέστες επιχειρούν σε όλα τα συμβάντα είτε πρόκειται για αστικές και δασικές πυρκαγιές, είτε για παροχή βοηθείας σε τροχαία ή άλλου είδους ατυχήματα, σε πλημμύρες, σε απεγκλωβισμούς από ανελκυστήρες, σε σεισμούς, σε θεομηνίες , φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές κ.α.

Οι εθελοντές πυροσβέστες που έχουν τουλάχιστον τριετή συνολική ευδόκιμη υπηρεσία και έχουν τα απαιτούμενα προσόντα, λαμβάνουν μόρια κατά τους διαγωνισμούς για κατάταξη στο Πυροσβεστικό Σώμα. Επίσης τους παρέχεται το δικαίωμα εισόδου σε πρατήρια των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.

Φέρουν στολή και ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό ιδίων προδιαγραφών με εκείνα του μόνιμου πυροσβεστικού προσωπικού και αποτελούν μέρος της δύναμης του Πυροσβεστικού Σώματος και αποδεικνύουν αθόρυβα και καθημερινά με το έργο τους, τον σκοπό της αποστολής τους σε ολόκληρη την Ελληνική Επικράτεια.

Είναι άξιο να τονιστεί ότι ζητήματα ασφαλιστικής κάλυψης και αστικής ευθύνης των εθελοντών πυροσβεστών έναντι τρίτων, καλύπτονται από τις διατάξεις των άρθρων 18 και 21 του εν λόγω Νόμου 4029/2011.  

Σήμερα περίπου 2000 Άνδρες και Γυναίκες υπηρετούν στο Πυροσβεστικό Σώμα ως Εθελοντές Πυροσβέστες. Η πλειοψηφία τους υπηρετεί σε Επαγγελματικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες ενώ ένα μικρότερο ποσοστό, υπηρετεί σε περίπου είκοσι (20) Εθελοντικούς Πυροσβεστικούς Σταθμούς και Κλιμάκια, ανά την Επικράτεια.

Ο εθελοντισμός είναι στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή. Είναι μια πράξη που φανερώνει ενέργεια και καλοσύνη. Είναι μια πράξη συνεισφοράς στον συνάνθρωπο, στον ίδιο μας τον εαυτό και πάνω απ’ όλα στην πατρίδα μας.

Μέσα από την αφιλοκερδή προσφορά του, ο εθελοντής βοηθάει σε όποιον τομέα κι αν ασχοληθεί, καλλιεργεί δεξιότητες και αποκτά εμπειρίες που θα του χρησιμεύσουν σε ολόκληρη τη ζωή του, ενώ παράλληλα ευαισθητοποιείται για τα ιδιαίτερα προβλήματα της κοινωνίας.

Ο θεσμός του εθελοντή πυροσβέστη ενσαρκώνει τις αξίες της αυταπάρνησης και του αλτρουισμού.

Ο πολίτης γίνεται πιο δραστήριος για την προάσπιση κοινωνικών αγαθών, όπως το φυσικό περιβάλλον, τη ζωή, τη περιουσία, με βάση τη δική του προσφορά. Ο κίνδυνος γίνεται ο μαγνήτης που φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, διαμορφώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη γενική εικόνα της κοινωνίας μας.
Ας μη ξεχνάμε ότι οι Έλληνες διαθέτουν αστείρευτο εθελοντισμό για κοινωνική προσφορά. Τούτο το έχουν αποδείξει σε πολλές δύσκολες καταστάσεις . Είναι, λοιπόν, ευκαιρία για μια ακόμη φορά, να το αποδείξουν έμπρακτα, με το να γίνουν εθελοντές πυροσβέστες, συνεισφέροντας στην τοπική κοινωνία.

 Πώς μπορώ να γίνω Εθελοντής Πυροσβέστης;

Την ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη μπορούν να αποκτήσουν Έλληνες πολίτες, καθώς και πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα κατά την τελευταία τουλάχιστον τριετία, και έχουν ηλικία 18-55 ετών.

 Εθελοντές πυροσβέστες διακρίνονται, ανάλογα με τα προσόντα τους, στις εξής δύο κατηγορίες προσωπικού: α) μάχιμοι εθελοντές πυροσβέστες και β) οδηγοί-χειριστές πυροσβεστικών οχημάτων – μηχανημάτων.

Δικαιολογητικά Όσοι επιθυμούν να αποκτήσουν την ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη υποβάλλουν στην πλησιέστερη επαγγελματική ή εθελοντική Πυροσβεστική Υπηρεσία της περιοχής στην οποία διαμένουν μόνιμα, σχετική αίτηση η οποία πρέπει να συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

1. Αίτηση (Χορηγείται από την Υπηρεσία).
2. Δύο (2) φωτογραφίες τύπου διαβατηρίου ή ταυτότητας.
3. Επικυρωμένο φωτοαντίγραφο του αστυνομικού δελτίου ταυτότητας ή, ελλείψει αυτού, επικυρωμένο φωτοαντίγραφο των σελίδων διαβατηρίου στις οποίες αναφέρονται ο αριθμός και τα στοιχεία ταυτότητας του κατόχου – υποψήφιου εθελοντή. Σε περίπτωση που στοιχεία του ως άνω δελτίου έχουν μεταβληθεί, δηλώνονται με υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του Ν. 1599/1986.
4. Επικυρωμένο φωτοαντίγραφο τίτλου σπουδών τουλάχιστον υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
5. Επικυρωμένο φωτοαντίγραφο, σε ισχύ, πολιτικής άδειας οδήγησης Β΄ κατηγορίας και άνω (για τους υποψήφιους που επιθυμούν να ενταχθούν στην κατηγορία οδηγών χειριστών πυροσβεστικών οχημάτων – μηχανημάτων).
6. Επικυρωμένο έγγραφο (βεβαίωση) απόδοσης αριθμού φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) ή εκκαθαριστικό σημείωμα αρμόδιας ΔΟΥ.

7α. Ιατρική γνωμάτευση από παθολόγο, καρδιολόγο και ψυχίατρο Κρατικού Νοσοκομείου ή Κέντρου Υγείας. Σε ειδικές περιπτώσεις (απομακρυσμένες περιοχές ή νησιά που δεν διαθέτουν Νοσοκομείο ή Κέντρο Υγείας ή κάποια από τις ειδικότητες, οι γνωματεύσεις μπορεί να είναι και από Ιατρούς συμβεβλημένους με τον ΕΟΠΥΥ.

 7β. Για όσους επιθυμούν να ενταχθούν στην κατηγορία οδηγών – χειριστών πυροσβεστικών οχημάτων – μηχανημάτων απαιτείται και βεβαίωση και από οφθαλμίατρο Κρατικού Νοσοκομείου ή Κέντρου Υγείας.

8. Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 του Ν. 1599/1986 στην οποία θα δηλώνεται ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπό τους τα οριζόμενα στο άρθρο 34 του Ν.4029/2011 (Α΄ 245) κωλύματα.
9. Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 του Ν.1599/1986 στην οποία θα δηλώνεται ότι: α) δεν ανήκουν στο μόνιμο εν ενεργεία πυροσβεστικό προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος και β) δεν έχουν την ιδιότητα του πυροσβέστη πενταετούς υποχρέωσης.
10. Μετά την υποβολή των δικαιολογητικών των υποψηφίων εθελοντών πυροσβεστών στις κατά τόπους Πυροσβεστικές Υπηρεσίες, αυτές θα προβαίνουν αυτεπαγγέλτως σε αναζήτηση πιστοποιητικού ποινικού μητρώου (για δικαστική χρήση).

Επιπρόσθετα για τους πολίτες κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 του Ν.1599/1986, στην οποία θα δηλώνεται ότι: α) διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα κατά την τελευταία τουλάχιστον τριετία και β) ομιλούν και γράφουν την ελληνική γλώσσα, όπως αυτή η ικανότητα πιστοποιείται με Πιστοποιητικό Ελληνομάθειας (παρ. 1 άρθρου 10 Ν.2413/1996), που χορηγείται από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας τουλάχιστον Β΄ Επιπέδου ή με αντίστοιχο πιστοποιητικό του Σχολείου της Ελληνικής Γλώσσας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο χορηγείται ύστερα από σχετική εξέταση του υποψηφίου ή από άλλη σχολή ή σχολείο Ελληνικής Γλώσσας.

Κάθε χρόνο εκπαιδεύεται μια σειρά εθελοντών.

Η εκπαίδευση ξεκινά το 1ο δεκαήμερο του Νοεμβρίου και λήγει το 1ο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου. Η αίτηση και τα δικαιολογητικά πρέπει να κατατεθούν στην κατά τόπους Πυροσβεστική Υπηρεσία που επιθυμεί να υπηρετήσει, από την 1η Ιουλίου έως την 30η Σεπτεμβρίου.

 Εκπαίδευση

 Η βασική εκπαίδευση των υποψήφιων εθελοντών πυροσβεστών πραγματοποιείται στις εγκαταστάσεις της οικείας επαγγελματικής Πυροσβεστικής Υπηρεσίας ή σε άλλο κατάλληλο χώρο. Το πρόγραμμα βασικής εκπαίδευσης έχει διάρκεια 120 ώρες και περιλαμβάνει θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση. Οι ώρες αυτές διαμοιράζονται μέσα στην εκπαιδευτική περίοδο ύστερα από συνεννόηση των εκπαιδευτών με τους εκπαιδευόμενους. Η Θεωρητική Εκπαίδευση περιλαμβάνει τις εξής ενότητες: Πυροσβεστική Νομοθεσία – Πυροσβεστική Τέχνη – Κανονισμός Ασκήσεων – Δασικές Πυρκαγιές – Διασώσεις, Πυροσβεστικά Οχήματα – Κανόνες Επικοινωνίας – Πρώτες Βοήθειες

 Η Πρακτική Εκπαίδευση περιλαμβάνει τα εξής αντικείμενα:

 Ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός – Αναπνευστικές συσκευές – Στολές προστασίας – Πυροσβεστικά οχήματα – Φορητές αντλίες – Εγκαταστάσεις ύδατος – Εγκαταστάσεις προσβολής – Κλίμακες, Κάλοι διάσωσης – Βοηθητικά πυροσβεστικά εργαλεία – Συσκευές κοπής – Φορητοί πυροσβεστήρες – μόνιμα πυροσβεστικά συστήματα – Διασωστικά οχήματα, εργαλεία και μέσα – Ασύρματες επικοινωνίες.

Με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης οι υποψήφιοι εθελοντές πυροσβέστες υποβάλλονται σε γραπτή και πρακτική εξέταση. Η αξιολόγηση της θεωρητικής εκπαίδευσης πραγματοποιείται με το σύστημα της γραπτής εξέτασης μέσω ερωτηματολογίου 40 ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής που καλύπτει όλη τη διδαχθείσα ύλη, διάρκειας 60 λεπτών.

Σε κάθε ερώτηση δίδεται στον εξεταζόμενο, η επιλογή μεταξύ τεσσάρων πιθανών επιλογών (α), (β), (γ) και (δ). Σωστή θεωρείται μία και μόνη απάντηση, ενώ επιτυχών θεωρείται ο υποψήφιος που συγκεντρώνει τουλάχιστον 20 σωστές απαντήσεις. Στην πρακτική εξέταση ο υποψήφιος αξιολογείται με κλίμακα βαθμολόγησης από 0-20.

Επιτυχών θεωρείται ο υποψήφιος που έχει συγκεντρώσει βαθμολογία 10 και άνω. Σε περίπτωση που κάποιος υποψήφιος αποτύχει στη θεωρητική ή/και πρακτική εξέταση, δύναται να επαναλάβει την ανωτέρω διαδικασία αξιολόγησης της θεωρητικής ή/και πρακτικής εκπαίδευσης αντίστοιχα, σε χρονικό διάστημα εντός δύο μηνών και για μία μόνο φορά.

Στους επιτυχόντες στη θεωρητική και πρακτική εξέταση χορηγείται πιστοποίηση εκπαίδευσης Εθελοντή Πυροσβέστη.

Ακολούθως εγγράφονται στο Ειδικό Μητρώο Εθελοντών Πυροσβεστών, παραλαμβάνουν το Ειδικό Δελτίο Εθελοντή Πυροσβέστη και αναλαμβάνουν τα καθήκοντά τους στις Επαγγελματικές και Εθελοντικές Υπηρεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος.

 Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των Εθελοντών Πυροσβεστών;

Σύμφωνα με το άρθρο 22 του Ν.4029/2011 οι Εθελοντές Πυροσβέστες έχουν τις εξής υποχρεώσεις: 1. Να προσέρχονται έγκαιρα στην Υπηρεσία, όταν καλούνται για αντιμετώπιση συμβάντος ή για εκτέλεση υπηρεσίας.

2. Να φέρουν κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους την πυροσβεστική τους στολή και τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό.
3. Να εκτελούν τα καθήκοντα τους σύμφωνα με τους κανόνες της πυροσβεστικής τέχνης και τις οδηγίες των εκάστοτε επικεφαλής των συμβάντων.
4. Οι εθελοντές πυροσβέστες που προσφέρουν υπηρεσία σε επαγγελματικές και εθελοντικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες υποχρεούνται να εκτελούν τρεις τουλάχιστον οκτάωρες υπηρεσίες ανά μήνα στην Υπηρεσία όπου ανήκουν.

 Δύνανται δε να απουσιάζουν από τα καθήκοντα τους μέχρι δύο μήνες συνεχόμενα ανά έτος, χωρίς να διακόπτεται η συνέχεια της εθελοντικής ιδιότητας, υπό την προϋπόθεση ότι οι οφειλόμενες υποχρεωτικές Υπηρεσίες για το διάστημα απουσίας θα εκτελεστούν επιπρόσθετα, εντός του τετραμήνου που έπεται της επιστροφής τους.

5. Σε κάθε περίπτωση, οι εθελοντές πυροσβέστες υποχρεούνται να προσφέρουν τουλάχιστον τριάντα έξι (36) οκτάωρες Υπηρεσίες κάθε ημερολογιακό έτος.
6. Οι εθελοντές πυροσβέστες που προσφέρουν υπηρεσία σε εθελοντικά Πυροσβεστικά Κλιμάκια που λειτουργούν σε εποχική βάση, δεν υποχρεούνται σε εκτέλεση υπηρεσιών μετά την αναστολή λειτουργίας των ανωτέρω κλιμακίων. Δύνανται όμως εφόσον το επιθυμούν, να εκτελούν υπηρεσία στον οικείο επαγγελματικό Πυροσβεστικό Σταθμό.
7. Με απόφαση του Συντονιστή Υποστήριξης Επιτελείου Α.Π.Σ. οι Εθελοντές Πυροσβέστες δύνανται, κατόπιν αίτησης τους, να μετακινηθούν σε άλλη Επαγγελματική ή Εθελοντική Πυροσβεστική Υπηρεσία.