“ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ” – Στο Αμφιθέατρο Μαυσωλείου Διστόμου

Βασισμένο στην ομώνυμη δημοτική παραλογή.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΑΜΗΣ

“ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ”

Βασισμένο στην ομώνυμη δημοτική παραλογή.

Πέμπτη 9 Ιουνίου, 21:00

Αμφιθέατρο Μαυσωλείου Διστόμου

Είσοδος ελεύθερη

Ερμηνευτές:

Θοδωρής Βουτσικάκης, Αργυρώ Καπαρού, Βασιλική Καρακώστα,

Βασίλης Δημακόπουλος, Ελένη Δημοπούλου

Μουσικοί:

Μερκούριος Καραλής (κλαρινέτο), Σπύρος Αρκούδης (τρομπέτα),

Χρήστος Γιάκκας (τρομπόνι), Βασίλης Παναγιωτόπουλος (κρουστά),

Δημήτρης Μαραμής (πιάνο, διεύθυνση)

Στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων μνήμης από τα 78 χρόνια της σφαγής του Διστόμου που διοργανώνει ο Δήμος Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας, ο συνθέτης Δημήτρης Μαραμής παρουσιάζει το μουσικό του έργο,  Το Τραγούδι του Νεκρού Αδελφού.

Ο συνθέτης Δημήτρης Μαραμής, έχοντας διαγράψει ήδη μία σημαντική πορεία, έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό με τις καλλιτεχνικές επιτυχίες των σύγχρονων μουσικοθεατρικών του έργων όπως ο Ερωτόκριτος – ανάθεση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (2017)- , οι Στοιχειωμένοι – ανάθεση του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (2019)- και Καπετάν Μιχάλης – ανάθεση της Περιφέρειας Κρήτης. Παράλληλα εκπροσώπησε την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση, με το έργο Παλιγγενεσία, το οποίο και παρουσιάστηκε σε όλες τις πρωτεύουσες των πέντε νομών της Στερεάς Ελλάδας.

Το τραγούδι Του Νεκρού Αδελφού είναι το τρίτο μέρος από τη την τριλογία του συνθέτη, οι Στοιχειωμένοι, όπου είναι μουσικοδραματικά μελοποιημένη η απαράλλαχτη, ομώνυμη αριστουργηματική παραλογή της δημοτικής μας ποίησης.

O Δημήτρης Μαραμής, έχοντας ζήσει στον μαρτυτικό τόπο τα τελευταία χρόνια και γνωρίζοντας από κοντά τις ιστορίες και την τραυματικά βιωμένη εμπειρία της σφαγής του άμαχου πληθυσμού του Διστόμου στις 10 Ιουνίου 1944 από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, έρχεται να δέσει με μοναδικό τρόπο Το τραγούδι Του Νεκρού Αδελφού με την ιστορία του Διστόμου, που σημάδεψε τη συνείδηση όλων όσοι επέζησαν, αλλάζοντάς τους διανοητικά, ηθικά και πολιτικά. Ο ίδιος ο θάνατος, οι συνειρμοί του, οι τελετουργίες και το νόημά του, μεταβλήθηκε σημαντικά προκαλώντας ρήξη στις συνειδήσεις. 

“Μετέβαλε εντός τους τον ρυθμό του κόσμου…”

 Λίγα λόγια για το έργο:

Μάνα με τους εννιά σου γιούς και με τη μια σου κόρη,

την κόρη τη μονάκριβη την πολυαγαπημένη…

Το τραγούδι του νεκρού αδελφού θεωρείται από πολλούς μελετητές το δυνατότερο δημιούργημα του ελληνικού λαού. Το θέμα του, διαδεδομένο σε όλα τα Βαλκάνια, απαντάται συχνά ως παραμύθι που βασίζεται στην παράδοση. Η μάνα με τους εννιά γιούς πείθεται να παντρέψει τη μοναχοκόρη της στα ξένα, αφού ο Κωσταντής υπόσχεται πως θα τη φέρει πίσω, εάν χρειαστεί. Στους δίσεκτους χρόνους πεθαίνουν όλα τα παιδιά και η μάνα μόνη κι έρημη μοιρολογάται στον τάφο του Κωσταντή και τον ανακαλεί να τηρήσει την υπόσχεση του. Ο Κωσταντής σηκώνεται από το μνήμα και εκτελεί την υπόσχεση. Ο Ν. Πολίτης σε σχετική μελέτη του, τονίζει πως στο βάθος της υπόθεσης βρίσκεται η αρχαία ελληνική ιδέα της επιστροφής των νεκρών από τον Αδη.

Το πασίγνωστο δημοτικό τραγούδι Του Νεκρού Αδελφού, πραγματεύεται τη διαδεδομένη δοξασία της νεκρανάστασης κι αναδεικνύει τις αρχετυπικές σχέσεις αίματος μεταξύ μάνας και κόρης, μάνας και γιου, κι αδερφής με αδερφό. Το τραγούδι αυτό, συνδέει τον άνθρωπο με τους αρχέγονους φόβους και τις αρχέγονες δοξασίες του και αποτελεί γέφυρα ανάμεσα στη σύγχρονη και την παλαιότερη εποχή. Το έργο μας δίνει την εικόνα μιας προβιομηχανικής κοινωνίας, φτωχότερης ασφαλώς σε υλικά αγαθά αλλά πλουσιότερης σε ποίηση και μαγεία. 

Η ελληνική Ορθοδοξία και η λαϊκή παράδοση, η οποία έχει ενσωματώσει στους κόλπους της αρκετά προχριστιανικά πολιτισμικά επιβιώματα – ειδικά για ένα τόσο ζωτικό θέμα όπως ο θάνατος, ήθελαν οι ζωντανοί να τηρούν ορισμένα έθιμα προς τιμήν των νεκρών. Οι οφειλόμενες όμως αρχέγονες νεκρικές πολιτισμικές πρακτικές και τελετουργίες, οι οποίες συνιστούσαν και ένα είδος άγραφου νόμου  – ας θυμηθούμε εδώ τον όρκο της Αντιγόνης – λόγω των συνθηκών έπρεπε να εγκαταλειφθούν, προξενώντας στις οικογένειες των θυμάτων επιπρόσθετο πόνο και ντροπή. Τα σώματα των αγαπημένων έπρεπε να ενταφιαστούν βιαστικά στις αυλές των σπιτιών, σε ρηχούς ομαδικούς τάφους, άκλαυτα, αστόλιστα, ματωμένα, κατατρυπημένα, διαμελισμένα, αλλά τα σώματα των νεκρών αδελφών, μη μπορώντας να βρουν ανάπαυση επιστρέφουν στον κόσμο των ζωντανών, σαν τον Κωνσταντή είτε για να εκπληρώσουν τον όρκο τους είτε για να ζητήσουν εκδίκηση και τιμωρία είτε απλά για να διεκδικήσουν τον οφειλόμενο θρήνο.