Στις 10 -11 Σεπτεμβρίου 1943, στη θέση «Σφάλα» Αράχωβας, ( 5ο Km Aράχωβας- Δελφών) δόθηκε μια από τις σημαντικότερες μάχες της περιόδου 1941-44, εναντίον των Γερμανών φασιστών. Πρωτεργάτες οι αντάρτες του ένδοξου ΕΛΑΣ με τους χιλιάδες Αραχωβίτες που μάχονταν λυσσαλέα εναντίον των κατακτητών.
Αρχικά ισχυρές δυνάμεις του ΕΛΑΣ είχαν κυκλώσει την Αράχωβα και είχαν στήσει ενέδρες.
Ο στόχος του ΕΛΑΣ ήταν να εμποδιστούν οι Γερμανοί ώστε αυτοί με τη σειρά τους να μην μπορέσουν να σταματήσουν την παράδοση των Ιταλών και του οπλισμού τος στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Θυμίζουμε ότι στις 8 Σεπτεμβρίου είχε συνθηκολογήσει η Ιταλία.
Πράγματι, δύναμη 140 ανδρών από τη γερμανική πλευρά το επιχείρησε, με αποτέλεσμα να καθηλωθεί από τους αντάρτες και να γίνει σκληρή μάχη πέντε ωρών κοντά στην Αράχωβα. Στην Άμφισα κατάφεραν να γυρίσουν 25 Γερμανοί, όπου για αντίποινα απαγχόνισαν 10 άτομα.
Ο στόχος του ΕΛΑΣ να πάρει τον ιταλικό οπλισμό πέτυχε και μάλιστα είχε και βαρέα όπλα στα λάφυρά του. Οι Γερμανοί κατάφεραν όμως να αποπλίσουν τους Ιταλούς στο χωριό Λιδωρίκι. Επικεφαλής του ΕΛΑΣ ήταν ο Νικηφόρος (ανθυπίλαρχος Δημήτρης Δημητρίου)
Τα ονόματα των πεσόντων στην μάχη της Αράχωβας
Χρήστος Κατσούλης (Στείρι) Αρχηγός μαχητικής ομάδας Στειρίου
Χαράλαμπος Παππάς (Δεσφίνα) Αρχηγός μαχητικής ομάδας Δεσφίνας
Χρήστος Κρομμύδας (Δεσφίνα)
Μήτσος Μακρής (Χρυσό)
Λουκάς Κοματάς (Αράχωβα)
Γιάννης Τσότρας (Αράχωβα)
Στάθης Κορίτος (Αράχωβα)
Θύμιος Μύταλας (Αράχωβα)
Γιώργος Καραϊσκος (Αράχωβα)
Πέτρος Χώος ή Κώχας (Κίρρα)
Μιχαήλ Αντωνόπουλος
Είχε προηγηθεί η παράδοση της Ιταλίας στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, οπότε οι Αραχωβίτες ζητωκραύγαζαν μέσα στην Αράχωβα.
Οι 700 Ιταλοί φασίστες, βρέθηκαν ζαλισμένοι από τη λαοθάλασσα των Αραχωβιτών η οποία καθοδηγούμενη από τον ΕΛΑΣ, κατόρθωσε να αρπάξει ως λάφυρα όπλα, σφαίρες και χειροβομβίδες των κατακτητών, τρέποντας τους σε άτακτη φυγή προς το δυτικό τμήμα της Αράχωβας, όταν οι Γερμανοφασίστες ανέβαιναν από τους Δελφούς προς την Αράχωβα.
Στη θέση «Σφάλα» δυνάμεις του ΕΛΑΣ άρχισαν ριπές από πυροβόλα, ενώ όλοι οι Αραχωβίτες που είχαν μεταβεί στη «Σφάλα» έδιναν μάχη με στήθος ως ήρωες που αψηφούσαν το θάνατο.
Τα αποτελέσματα της νικηφόρας μάχης, δεν άργησαν να φανούν: Όλος ο 5ος Λόχος του φασίστα λοχαγού Κωχ ξεκληρίστηκε, ενώ οι όποιες ενισχύσεις, αποκρούστηκαν στους Δελφούς από τους ηρωϊκούς αντάρτες του ΕΛΑΣ.
Τον καλύτερο ύμνο για τη Μάχη της Σφάλας, περιγράφει ο Γερμανός Ναζί, αντιστράτηγος Χέρμαν Φράντς στο βιβλίο του για την ιστορία του 18ου Συντάγματος Πολιτσάι, το οποίο ως Συνταγματάρχης, κατά την Κατοχή διοικούσε.
«Ήταν μια θαυμάσια ηλιόλουστη μέρα…Κάποιος διμοιρίτης ανέφερε τότε στο λοχαγό του, πως στα υψώματα κοντά στην Αράχωβα είχαν φανεί οι αντάρτες. Ο Κωχ το πήρε αψήφιστα, ήταν της γνώμης πως επρόκειτο για βοσκούς που φεύγουν. Ο υπολοχαγός Σαίφερ πρότεινε να πάρουν τον πιο σίγουρο δρόμο της Γραβιάς….δεν κατόρθωσε όμως να μεταπείσει το λοχαγό Κωχ…. Τρία χιλιόμετρα πιο πέρα, καθώς η φάλαγγα κουλουριαζόταν πάνω στο φιδωτό δρόμο, που ανεβαίνει προς την Αράχοβα, δέχτηκε από ψηλά τα πρώτα πυρά.
Σχεδόν αμέσως το τμήμα βρέθηκε σε ένα χαλάζι από πυρά πολυβόλων και όλμων…Οι πρώτοι νεκροί και τραυματίες είχαν πέσει πάνω στα χωράφια…η κατάσταση για το λόχο το μεσημέρι γίνηκε απελπιστική. Από τα υψώματα ακούγονταν τώρα σαλπίσματα…η είδηση για την καταστροφή του τμήματος κρούσης, που ήλθε σε λίγο, βρήκε το λοχαγό Κωχ να κείτεται στο χώμα, βαριά πληγωμένος με τραύματα στην κοιλιά….
Η ευθύνη ήλθε τώρα στον υπολοχαγό Σαίφερ, που πήρε τη διοίκηση του Λόχου, όταν λόχος δεν υπήρχε πλέον. Προς τις πρώτες απογευματινές ώρες, έγινε στο Σαίφερ, αντιληπτός ο κίνδυνος να αποκοπεί από κάθε δυνατότητα διαφυγής του αλλά ακριβώς τότε, ακούστηκε πάταγος από κάποια σύγκρουση προς το μέρος των Δελφών, που ξανάδωσε ελπίδα για ενισχύσεις.
Πραγματικά ο διοικητής του ΙΙ/18 τάγματος, ταγματάρχης Τσίλκε, με τον 7ο Λόχο του λοχαγού Μάλτεν, τον 8ο λόχο του λοχαγού Καχούν και με μια ακόμη μονάδα του Συντάγματος υπό τον υπολοχαγό Σουγκ είχαν προωθηθεί για να βοηθήσουν τον 5ο Λόχο….
Ο υπολοχαγός Σαίφερ και οι γενναίοι άνδρες του είχαν αποκάμει… πάνω στην προσπάθεια να διασπάσουν τον κλοιό, ο Σαίφερ χτυπήθηκε στην κοιλιά και στο δεξί του χέρι… Μόνον 25 άντρες, σχεδόν όλοι τους χτυπημένοι, ξαναγύρισαν στην Άμφισσα σαν 5ος λόχος.
Ο ταγματάρχης Τσίλκε ανέπτυξε τις δυνάμεις του πάνω από τους Δελφούς αλλά δεν μπόρεσε να διασπάσει την αντίσταση των ανταρτών. Γι αυτό στις 11 και 12 Σεπτεμβρίου, εστάλησαν ενισχύσεις από το Ι/18 Τάγμα.
Ο ενισχυμένος 1ος Λόχος με το λοχαγό Μπάουερ δοκίμασε να προωθηθεί από τη βορεινή κορυφογραμμή των Δελφών, για να υπερφαλαγγίσει το εχθρικό μέτωπο. Οι άλλες μονάδες του Συντάγματος, ενισχυμένες από βαριά όπλα πεζικού της Μεραρχίας Πολιτσάι (καταδρομών) τως Ες-Ες, προχώρησαν με επίμονο αγώνα από τους Δελφούς προς τα υψώματα της Αράχοβας, αλλά και πάλι δεν κατόρθωσαν να υπερνικήσουν τον αντίπαλο».
© 2020 - 2021 | Designed with 💗 by 