Το ιστορικό πλαίσιο και οι τόποι μνήμης των ναζιστικών εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας ήταν το θέμα που ανέδειξαν οι ομιλητές της τρίτης συνεδρίας του τετραήμερου διαδικτυακού συνεδρίου που διοργανώνει ο Δήμος Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας στο πλαίσιο των Επετειακών Εκδηλώσεων Μνήμης της Σφαγής της 10ης Ιουνίου 1944, η οποία πραγματοποιήθηκε χθες Τρίτη, 8 Ιουνίου 2021.
Ο κ. Γιάννης Σταθάς, δήμαρχος Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας, αφού καλωσόρισε τους εκλεκτούς ομιλητές, εξέφρασε την επιθυμία και την ευχή να πραγματοποιηθεί δια ζώσης το επόμενο συνέδριο τον Ιούνιο του 2021 στο Δίστομο με την παρουσία όλων των συμμετεχόντων, με σκοπό την ανάδειξη της συλλογικής μνήμης και τη δικαίωση των θυμάτων, αλλά και την ενίσχυση της δημοκρατικής συνείδησης των πολιτών της Ευρώπης.
H κα Νίκη Κώτσου, δημοσιογράφος με καταγωγή από το Δίστομο, συντόνισε τη συνεδρία, κάνοντας στην εισαγωγή μία αναφορά στην μνήμη της Σφαγής του Διστόμου μέσα από τις μαρτυρίες και τις αναμνήσεις της οικογένειάς της.
Ο κ. Γιώργος Μαργαρίτης, Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, είχε ως θέμα της ανακοίνωσής του τις απαρχές και την άνοδο του ναζισμού στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου, την γένεση της θεωρίας του απόλυτου κακού, η εφαρμογή της οποίας πήρε τη μορφή ενός πολέμου εξόντωσης, μιας σειράς ναζιστικών εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας με αποκορύφωμα το Ολοκαύτωμα. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, ο δρόμος προς την Τελική Λύση, «ο δρόμος προς την καρδιά του σκότους» είχε διάπλατα ανοίξει μέσα από τη ρατσιστική θεωρία της αποικιοκρατικής πολιτικής της Ευρώπης που οδήγησε στα ναζιστικά εγκλήματα ευγονικής.
Κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Μαργαρίτης αναφέρθηκε στην προσπάθεια της Γερμανίας να ανασκευάσει την Ιστορία μέσα από ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως οι «Μνήμες Κατοχής», που προσπαθούν να απομακρύνουν τον μελετητή από το ιστορικό πλαίσιο του ναζισμού.
Ο Δρ. Μιχάλης Λυμπεράτος, ιστορικός, εστίασε στην μεταπολεμική παραγραφή των ναζιστικών εγκλημάτων πολέμου και την ‘’δικαίωση’’ των ανθρώπων που τα διέπραξαν μέσα στο πλαίσιο του διεθνούς αντικομμουνισμού που επέβαλε ο Ψυχρός Πόλεμος. Εγκληματίες πολέμου όπως ο Μέρτεν, ο Ζάμπελ, γνωστός και ως σφαγέας του Διστόμου, δεν καταδικάστηκαν για τα εγκλήματα που διέπραξαν, επικαλούμενοι στην απολογία τους επιχειρήματα που στηρίχθηκαν στους εξής τρεις άξονες: εκτέλεση εντολής, εφαρμογή αντιποίνων, μέτρα καταστολής και περιορισμού του κομμουνιστικού κινδύνου. Επιχειρήματα που όπως εμπεριστατωμένα ανέλυσε ο κ. Μαργαρίτης, δεν αιτιολογούν τις σφαγές των νηπίων που διαπράχθηκαν στο Δίστομο και σε αλλες μαρτυρικές πόλεις.
Ο Dr. Eduard Stehlík, ιστορικός και Διευθυντής του Κέντρου Μνήμης του μαρτυρικού χωριού Lidice της Τσεχίας, παρουσίασε στην ομιλία του την άγνωστη ιστορία του Στρατηγού Bohuslav Ecer, του Τσέχου εκπροσώπου στη Δίκη της Νυρεμβέργης, ο οποίος πρώτος τον Απρίλιο του 1944 έθεσε την έννοια των Εγκλημάτων κατά της Ανθρωπότητας στη νομική κοινότητα. Ο κ. Stehlík εστίασε στο διπλωματικό και νομικό πλαίσιο της δίωξης και εκδίκασης των ναζιστικών εγκλημάτων αναφερόμενος σε μια μοναδικότητα, στην διάπραξη εγκλημάτων όχι μόνο από το στρατό αλλά από τρομοκρατικές και εγκληματικές οργανώσεις, όπως τα Ες Ες και η Γκεστάπο, που οργανώθηκαν και έδρασαν υπό την αιγίδα του κράτους του Γ’ Ράιχ. Ο Τσέχος ιστορικός έκλεισε την ομιλία λέγοντας «ποτέ να μην επιτραπέψουμε ένα Δίκαιο να σκοτώσει τη Δικαιοσύνη».
Ο Dr. Michele Morabito, Πρόεδρος του Εθνικού Πάρκου Ειρήνης και του Μουσείο της Sant’ Anna di Stazzema, της μικρής ιταλικής πόλης που στις 12 Αυγούστου 1944 μετράπηκε σε θέατρο ενός από τα πιο βίαια και ατιμώρητα ναζιστικά εγκλήματα στην Ιταλία, με 560 θύματα, μεταξύ των οποίων και 130 παιδιά. Τη μνήμη των θυμάτων της Sant’ Anna di Stazzema διαφυλάττει το ομώνυμο μουσείο της πόλης, που αφηγείται την ιστορία των ανθρώπων μέσα από αντικείμενα και πρωτογενείς πηγές. Στη συνέχεια ο κ. Morabito παρουσίασε το Εθνικό Πάρκο Ειρήνης που ιδρύθηκε για να θυμίζει στους επισκέπτες τις θηριωδίες του Β’ ΠΠ ’ και να δείχνει το δρόμο προς την ειρήνη και τη δημοκρατία.
Η κα Maria Ossolińska, Επικεφαλής του Τμήματος Πολιτιστικής Διπλωματίας του Κρατικού Μουσείου Auschwitz-Birkenau, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Auschwitz-Birkenau, παρουσίασε τον εμβληματικότερο τόπο μνήμης του Ολοκαυτώματος, του πρώην στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς-Μπιρκενάου. Το Κρατικό Μουσείο του Άουσβιτς-Μπιρκενάου, με αριθμό επισκεπτών που ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια ετησίως, είναι ένας πολυδύναμος χώρος που περιλαμβάνει πολλά τμήματα, μεταξύ των οποίων αρχείο, εκπαιδευτικό κέντρο, εργαστήρια, πινακοθήκη κ.α.
Στη συνέχεια η κα Ossolińska αναφέρθηκε στη νέα και πολύ σημαντική δράση του μουσείου, στην Διπλωματία της Μνήμης, που στοχεύει στην παγκόσμια διάδοση της μνήμης του Ολοκαυτώματος, προκειμένου να αποφευχθούν στο μέλλον παρόμοια εγκλήματα και να καλλιεργηθεί η δημοκρατική συνείδηση.
——————————————————————————
Τα μαγνητοσκοπημένα βίντεο των εργασιών του συνεδρίου στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, είναι αναρτημένα στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/channel/UCT1SOhX81DosBmwGKwbZsSg