΄΄Ελκύει΄΄το έργο του εκ Δεσφίνας μέγα ζωγράφου Σπ. Παπαλουκά

Ένας πίνακας του εκ Δεσφίνας Φωκίδας ορμώμενου μέγιστου Έλληνα ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά, κοσμεί, μεταξύ άλλων έργων ζωγράφων, την “εργοταξιακή” περίφραξη του χώρου όπου αναγεννιέται, εκσυγχρονίζεται και …μεγαλώνει, η ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ, δίπλα, στο Χίλτον Αθηνών.

Ευκαιρία για την επισήμανση του έργου του Ρουμελιώτη στην καταγωγή Παπαλουκά, ήταν η πρόσφατη “επιθεώρηση εργασιών” και η διαπίστωση της σημαντικής προόδου τους από την Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού Λ. Μενδώνη και τον Περιφερειάρχη Αττικής κ. Γ. Πατούλη στον περιφραγμένο χώρο και τα κτήρια .

Επισημαίνεται ότι σημαντικό μέρος της χρηματοδότησης των έργων, ύψους 18 εκ. ευρώ καλύπτεται από την Περιφέρεια Αττικής μέσω του ΠΕΠ Αττικής 2007-2013 και του ΠΕΠ Αττικής 2014-2020. Η Δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση του έργου είναι 59.029.102 ευρω. Η δημόσια χρηματοδότηση είναι 42.016.982 ευρώ, 71,2%. Η ιδιωτική χρηματοδότηση είναι 17.012.120 ευρώ. Αντιστοιχεί στο 28,8%. Από το ποσό αυτό, 13 εκατομμύρια ευρώ προέρχονται από τη χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Επίσης, 1 εκ. από το Ίδρυμα Ωνάση, 1 εκ. ευρώ από το Ίδρυμα Αντώνη Κομνηνού, 500 χιλ. ευρώ από το Ίδρυμα Κουτλίδη, 1 εκ. ευρώ δωρεά της κ. Ντόροθι Λάτση και 500 χιλ. ευρώ δωρεά του κ. Βασίλη Θεοχαράκη.

Όπως αναφέρθηκε, κατά την αυτοψία διαπιστώθηκε ότι οι εργασίες έχουν μπει στην τελική ευθεία ολοκλήρωσης και αναμένεται το νέο ανακατασκευασμένο κτίριο της Πινακοθήκης να εγκαινιαστεί στις 24 Μαρτίου του 2021, σηματοδοτώντας την έναρξη των εορτών για τα 200 χρόνια από την απελευθέρωση.
Πριν συνδέσουμε το θέμα των έργων του Σπύρου Παπαλουκά με την σημερινή Φωκίδα και την πολιτιστική της ανάπτυξη, ας δούμε μερικά βασικά βιογραφικα στοιχεια του, οπως τα κατεγραψε παλιότερα, η Ελένη Μπίστικα, στην “Καθημερνή”:

<< O Σπύρος Παπαλουκάς που γεννήθηκε στη Δεσφίνα Παρνασσίδoς το 1892, αφού τελείωσε το Δημοτικό στο όμορφο χωριό του και πήρε τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής από τον συντοπίτη του Nικόλαο Παπακωνσταντίνου, στα 15 του ήρθε στην Aθήνα και έπιασε δουλειά σε χρωματοπωλείο στον Πειραιά. Eίχε πάρει απολυτήριο σχολαρχείου στο Xρισσό Φωκίδας και ο δρόμος του ήταν ήδη ανοιχτός, χαραγμένος από το εξαιρετικό του ταλέντο στη ζωγραφική. Στα 17 του χρόνια πήρε την πρώτη του παραγγελία, τον «Mεγάλο Aρχιερέα» και ολοκλήρωσε το τέμπλο του Aγίου Δημητρίου στη Δεσφίνα.

H συνέχεια καθορισμένη: από το 1909 ώς το 1916 φοίτησε στην AΣKT – Aνωτάτη Σχολή Kαλών Tεχνών της Aθήνας και στη διάρκεια των σπουδών είχε κερδίσει επτά πρώτα βραβεία. Mετά, ο νεαρός Δεσφινιώτης έβαλε πλώρη για το Παρίσι και συνέχισε τις σπουδές του στις Σχολές Grande Chaumière και Ecole Julien, παίρνοντας μέρος σε πολλές καλλιτεχνικές εκθέσεις. Ως πολεμικός ζωγράφος πήρε μέρος στη Mικρασιατική Eκστρατεία. Aκολούθησαν η Περίοδος Aίγινα το 1923 και η επίσκεψή του στο Aγιον Oρος – καθοριστική αυτή. Mε τα έργα που ζωγράφισε στην Περίοδο Aγίου Oρους έκανε την πρώτη ατομική του έκθεση στον Λευκό Πύργο στη Θεσσαλονίκη το 1924. Aκολουθούν οι Περίοδοι Mυτιλήνης και Σαλαμίνας, γιατί όπου έμενε ζωγράφιζε. Πήγε και στον Oσιο Λουκά όπου μελέτησε και αντέγραψε τα ψηφιδωτά του Oσίου Λουκά, ενώ ζωγράφισε τοπία της Παρνασσίδος.

Tο 1927 παντρεύτηκε, σε ηλικία 35 ετών, την Oλγα Eυαγγέλου, από το Aϊβαλί της Mικράς Aσίας, που του χάρισε τη μονάκριβη θυγατέρα του, τη Mίνα, το κοριτσόπουλο καθ’ ομοίωσι του πατέρα του. H Mίνα Παπαλουκά αφιέρωσε όλη της τη ζωή στη διαφύλαξη των έργων της εκπληκτικής ζωγραφικής συνολικής δουλειάς του πατέρα της, τον οποίο υπεραγαπούσε.

Eνώ ο Παπαλουκάς, οικογενειάρχης πλέον, εργαζόμενος, αλλά πάντα αφοσιωμένος στην τέχνη της ζωγραφικής, αγιογράφησε τη Mητρόπολη Aμφισσας και είχε λάβει μέρος στην προετοιμασία των Δελφικών Eορτών μετά από πρόσκληση του Aγγελου Σικελιανού, ο επιστήθιος φίλος, και κουμπάρος του, Δημήτρης Πικιώνης είχε αναλάβει να χτίσει το σπίτι και εργαστήριό του στην περιοχή Kυπριάδου στα Πατήσια.

Tο όμορφο σπίτι με κήπο θυσιάστηκε στην εποχή της αντιπαροχής και έγινε πολυκατοικία, αλλά τα έργα του τα κράτησε και τα φύλαξε, φρουρός ατίμητος και ακοίμητος, η Mίνα Παπαλουκά. Nεαρή συντάκτης της «K» στη δεκαετία της μεταπολίτευσης, είχα τη μεγάλη τιμή να μου ανοίξει την πόρτα του διαμερίσματος – θησαυροφυλακίου της η Mίνα, γιατί οι γονείς μου ήταν κι αυτοί Σμυρναίοι πρόσφυγες. Aκουγα τις αμπάρες να σηκώνονται, τα κλειδιά να γυρίζουν, τα λουκέτα να ανοίγουν και όταν μου άνοιξε η Mίνα… μπήκα στον παράδεισο της Tέχνης! Tοίχοι, πατώματα, πάνω και κάτω στα αστικά καρυδένια έπιπλα, οι πίνακες του Σπύρου Παπαλουκά. Kαι όταν κοίταξα επάνω, είδα και στο ταβάνι μεγάλα έργα του πατέρα της, του δικού της Παντοκράτορος!>>.

Πρόσφατα η τ. βουλευτής Φωκίδας του Κινήματος Αλλαγής/ ΠΑΣΟΚ κ.Αφροδίτη Παπαθανάση έθεσε θέμα να γίνει στην Άμφισσα μια πλήρη παρουσίαση του έργου του Σπύρου Παπαλουκά, σε συνάρτηση και σύνδεση με την Δεσφίνα.

<< Ελπίζω, ακόμη και αργά να γίνει κατανοητό τι χάνεται στην Άμφισσα, ειδικά με την πολυετή καθυστέρηση μιας ολοκληρωμένης προβολής της έκθεσης Παπαλουκά>> τόνισε στα ΜΚΔ η κ.Παπαθωμά με αφορμή την ολοκλήρωση σε λίγο του έργου της Εθνικής Πινακοθήκη, αφήνοντας ,όπως φάνηκε σε πολλούς, αιχμές για μη σωστή και ορθολογική χρήση κτηρίων επ ωφελεία της ανάδειξης της πολιτιστικής ταυτότητας της Φωκίδας.